فرضیه تحقیق.. 4
فصل اوّل: مفاهیم و کلیات/5
گفتار اول: مفاهیم. 6
1- معنای ولی. 6
ولی درلغت: 6
ولی در اصطلاح.. 7
2- معنای نکاح. 8
نکاح در لغت… 8
نکاح در اصطلاح.. 10
3- معنای متعه. 12
متعه در لغت… 12
متعه در اصطلاح.. 13
متعه در صدر اسلام. 14
4- معنای صغیر. 15
صغیر در لغت… 15
صغیر در اصطلاح.. 16
5- معنای اب.. 16
اب در لغت و اصطلاح.. 16
6- معنای جد. 17
جد در لغت و اصطلاح.. 17
7- معنای ثیب.. 18
ثیب در لغت… 18
ثیب در اصطلاح.. 19
8- معنای باکره 20
باکره در لغت… 20
باکره در اصطلاح.. 21
9- معنای بلوغ. 22
بلوغ در لغت… 22
بلوغ در اصطلاح.. 24
علامات بلوغ. 25
10- معنای مجنون. 26
جنون در لغت… 26
جنون در اصطلاح.. 27
11- معنای طلاق. 27
طلاق در لغت… 27
طلاق در اصطلاح.. 28
گفتار دوم: کلیات.. 29
1- اقسام ولایت… 29
2- موارد ولایت اب و جد بر صغیر. 31
فصل دوم: ادله ولایت اب وجد/33
گفتار اول. 34
ادله ولایت اب و جد از دیدگاه قرآن کریم. 34
گفتار دوم 37
ادله ولایت اب و جد از دیدگاه روایات و فقهاء امامیه. 37
1- قول اول: ولایت بر صغیرین قبل از بلوغ. 37
فرع: ولایت برصغیره ثبیه، مطلقه بیوه 40
2- قول دوم: ولایت بر صغیرین پس از بلوغ. 41
نتیجه. 55
فرع: مجنونه، ثیّبه، مطلّقه، و بیوه 59
قول اول: جواز انتقال ولایت… 60
قول دوم: تفصیل بین صغیر و مجنون. 62
قول سوم: جواز عدم انتقال ولایت… 62
1- موارد عضل.. 65
2- ولی کافر، دیوانه، غایب مرده باشد. 66
4ـ مولی علیه مبذّر باشد. 68
تذکر. 71
فصل سوم: بررسی آراء فقهاء امامیه در مسئله نکاح و طلاق صغیر و صغیره/72
اهمیت ازدواج. 73
آراء و اقوال فقهاء امامیه در مسئله نکاح و طلاق در صغیر و صغیره 75
گفتار اول: آراء و اقوال فقهاء امامیه در عقد صغیر و صغیره 76
فرع: صغیره ثبیه. 81
ادله و اقوال فقهاء امامیه در طلاق صغیر. 82
طلاق.. 82
حق طلاق.. 83
قول دوم: ادله و اقوال فقهاء امامیه در طلاق صغیر. 84
ادله عدم جواز طلاق ولی از صغیر. 86
فصل چهارم: شرایط ولایت اب و جد و موارد سقوط آن/90
گفتار اول: شرایط ولایت اب وجد بر صغیرین.. 91
ادله. 93
گفتار دوم: مصلحت وعدم مفسده 101
اقوال علماء. 101
5- نفی ضرر و حرج. 109
6- روایات… 111
روایات دسته اول. 111
روایات دسته دوم. 112
7- نتیجه بحث… 114
1ـ صحت و ثبوت خیار برای دختر مطلقا 115
2ـ بطلان عقد. 115
https://urlscan.io/result/0cc1518e-7dad-4fdb-82c6-bc975283dc89/
3ـ تفصیل.. 115
معنای کفو چست؟. 116
1.اسلام. 117
4- پاک دامنی.. 120
5- خوش اخلاقی.. 122
6- شرافت خانوادگی.. 122
9- حکم ازدواج با غیرکفو. 123
جمع بندی. 126
فهرست ماخذ و منابع. 127
} بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ { الحمد للّه رب العالمین و الصلوه و السلام على نبیّنا و آله الطیبین الطاهرین و لا سیّما بقیّه اللّه فی الأرضین و اللعنه الدائمه على أعدائه و أعدائهم أجمعین الی یوم الدین.
بر اساس توحید ربوبی، ولایت تکوینی و تشریعی از آن خدا است و او است که بر تمام مخلوقات ولایت و استیلاء دارد یعنی همان طور که خداوند متعال، خالق و موجد موجودات است، مدبر و سرپرست آنها هم هست؛ در نهایت، این تدبیر و تربیت و اراده ی امور، در سایر موجودات غیر از انسان تکوینی است، اما تدبیر امور و هدایت انسان، علاوه بر هدایت تکوینی، تشریعی نیز می باشد؛ یعنی مجموعه قوانینی از طرف خداوند متعال برای انسان قرار داده شده که بر اساس آزادی و اختیار، عمل مینماید.
از طرفی دیگر، وظیفه ی هر مکتب تشریعی الهی، تنظیم امور مکلفین به نحوی است که سعادت افراد تضمین کند، که از جمله آنها، برنامه ای برای شروع زندگی مشترک و تشکیل نهاد مقدس خانواده و چگونگی انتخاب همسر است. ازدواج یکی از مهمترین ارکان زندگی بشر بلکه سبب تکامل و تناسل است.
حضرت رسول اکرمi میفرمایند«مَا بُنِیَ فِی الْإِسْلَامِ بِنَاءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَعَزُّ مِنَ التَّزْوِیجِ.»[1] نزد خداوند متعال، هیچ بنایی در اسلام محبوت تر و عزیز تر از ازدواج بنا نشده است.
از اساسی و ابتدایی ترین نیازهای انسان، خواست جنسی است که از سوی ضامن تداوم نسل اوست و از سویی دیگر تنهایی او را درمان میکند و نیاز های عاطفی وی را پاسخ میدهد قرآن کریم برای ما نقل میکند که خداوند متعال بلافاصله پس از آفرینش حضرت آدمa همسرش حضرت حواc را آفرید تا مایه آرامش قلب و آسایش روان او باشد.[2]
حاصل پیوند زن و مرد نهاد خانواده است، اجتماعی کوچک اما بنیادین که زیر بنای اجتماع بزرگ بشری خواهد بود این فساد و صلاح خانواده ها است که موجب فساد یا صلاح جامعه میشود.
پس از مدتی این جامعه کوچک دو نفر، اعضای جدیدی را میپزیرد، فرزندانی که در همین چهار چوب رشد میکنند، تربیت می شوند و آینده را رقم میزنند، از این رو خانواده در همه مکاتب و دیدگاه ها، نقش مهمی را به عهده دارد، یک خانوداه موفق و استوار، غرایز طبیعی مرد و زن را سیراب میکند، آن دو را آماده پذیرش نقش های اجتماعی خویش مینماید، هنجارهای روانی، شخصیتی و اخلاقی را در آنان ایجاد میکند و تقویت میکند، ریشه های گناه، فساد، دل پژ مردگی و نا امیدی را می خشکاند، نهال سبز تقوی، تهذیب، کمال و خدا جویی را غرس میکند، کودکانی سالم، با طراوت، با نشاط و آرام را به ثمر میآورد و… .
و در آن سو یک خانواده شکست خورده و نا استوار، خواسته های طبیعی را به عقده های سه کوفته تبدیل میکند، موجب درماندگی زن و مرد در روابط اجتماعی خویش میشود، ناهنجاری های روانی و اخلاقی را به وجود میآورد و گسترش میدهد، گناه میپرورد و فساد میآورد، افسردگی را موجب میشود و دل مردگی را در پی دارد، ریشه دین و باور را میسوزاند و اگر کودکی در این محیط به ثمر رسد، انسانی تحقیر شده، شکست خورده، نا آرام خواهد بود و … .
برای اینکه خانواده ای موفق باشد باید در نقطه آغازین و ابتدایی تشکیل آن دقت کرد زیرا، خشت اول چون نهد معمار کج
تا ثریا می رود دیوار کج
چگونه پسری لیاقت دامادی را دارد؟ کدامین دختر شائسته نشستن بر سفره پر برکت عقد است؟ بر چه اساس همسر را انتخاب کنیم و با کدامین میزان و قاعده همسران و یاور زندگی را بر گزینیم؟ چه کسی در این راه به عنوان مشاور بپذیریم؟ نقش پدر در ازدواج دختر چیست؟ آیا پدر و جد پدری ولایت و سرپرستی در ازدواج فرزندان صغیر دارد؟ آیا بعد از بلوغ رضایت فرزندان اعتبار دارد یا نه؟
این تحقیق به تبین ادله و نقد و بررسی آنها میپردازد.
با در نظر داشتن اهمیت و جایگاه تزویج در اسلام و تاکید قرآن کریم و روایات شریفه بر آن، مسلمانان در ممالک اسلامی در راستای اطاعت از دین مبین اسلام اقدام به تزویج صغار می نمانید، آنان این عمل را نگهدارنده از معصیت و گناه میپندارد لذا در سن کودکی فرزندان شان را به عقد دایم در آورده به زعم خویش آنان را از فضای مسموم موجود در جامعه محفوظ میدارند.
آنان با اقدام به این عمل، خودشان را نیز از دغدغه و اضطراب احتمالی درباره فرزندان آسوده خاطر میکنند.
چون پدر و جد پدری دارای ولایت بر صغار میباشند و عقد ولایی بر صغار نیز نافذ است لذا در اکثر جوامع اسلامی بخصوص در کشور اسلامی پاکستان بین مردم این گونه عقود مرسوم و رایج اند اما متأسفانه بعد از بلوغ در اکثر موارد به علت عدم هماهنگی در مراحل مختلف بین زوجین ناسازگاری بوجود می آید که این باعث عداوت بین خانواده ها شده و حتی منتهی به طلاق میگردد زن به دادگاه رسمی کشور متوسل شده، طلاق خلع گرفته، در جایی دیگر عقد نموده زندگی جدید را آغاز میکند در حالیکه مراجع تقلید این طلاق را جایز نمی دانند این امر برای آنان باعث سردرگمی و عسر و حرج میشود لذا برای نجات و رهایی از این مهلکه بایستی تاملی عمیق صورت گیرد و دیدگاه واقعی اسلام درباره عقد ولایی از منظر ادله شرعیه روشن گردد.
یکی از با اهمیت ترین و در عین حال موثرترین روش های هماهنگ نمودن منافع سهامداران و مدیران، حسابرسی مستقل است
حرفه حسابرسی در مسیری باریک حرکت می کند به طوری که هر انحراف جزئی از این مسیر باعث آسیب دیدگی حرفه می شود، زیرا حسابرسان از یک طرف هم چون سایر واحدهای اقتصادی نیازمند مشتریانی هستند که در قبال ارائه خدمات به آنها، کسب درآمد کنند و از طرفی دیگر باید استقلال حرفه ای خود را حفظ کرده و تحت تاثیر و نفوذ مشتریان خود قرار نگیرند
به عبارت دیگر، حسابرسان هم باید رضایت مشتریان را به دست آورند و هم در جهت ارائه اظهار نظر صحیح به جامعه استفاده کنندگان دارای تضاد منافع تلاش همراه با صداقت از خود نشان دهند
از طرفی، حسابرسان مستقل انتخاب شده توسط مجامع عمومی صاحبان سهام، با رسیدگی به اسناد، مدارک و شواهد پشتوانه صورت های مالی، نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط مدیران شرکت ها، بی طرفانه نظر حرفه ای ارائه می کنند
گزارش حسابرسان مستقل که منظم به صورت های مالی و یادداشت های همراه، منتشر می شود موجب اعتبار بخشی به اطلاعات حسابداری است و مبنای اصلی تصمیم گیری گروه های ذینفع می باشد (سجادی و ابراهیمی مند، ۱۳۸۴)
گاهی حسابداران را به نادرستی، حرص و آز، عدم صداقت، تسلیم شدن اصول اخلاقی، و کاستی های اخلاقی مشابه متهم می کنند
بسیاری از انتقادات از حرفه حسابداری به نظر از این نوع است که حسابداران با ناکامی های اخلاقی شخصی شارژ می شوند و در نتیجه عدم پایبندی به اصول اخلاقی[۳] در آیین نامه رفتار حرفه ای عمل می کنند
در هر صورت، واضح است که مشکلات فعلی این حرفه ممکن است در بخش زیادی از طریق افزایش فشار بر حسابرسان در جهت منافع تجاری خود و مشتریان خود عمل کند، و نسبت به منافع سرمایه گذاران ایجاد نمی شود
تمرکز بر روی مفهوم صداقت، و نظریه ای که شامل اقداماتی در راه است که متجاوز از حداقل اصول اخلاقی می باشد، این موضوع را آشکار می سازد که بسیاری از مردم رویکردهایی مطابق با مقررات را قبول می کنند و حداقل موارد اخلاقی را به دلیل فشارها و مشوق های داخلی و خارجی افزایش نمی دهند (جیمز سی
گا، ۲۰۱۳)
در حقیقت آنچه ما به دنبال آن هستیم، ارتباط میان صداقت، استقلال حسابرس و منافع سرمایه گذاران می باشد، که منبع اطلاعاتی موارد عوامل بالا از طریق تنظیم پرسش نامه قابل حصول می باشد
در این تحقیق، متغیرهای مستقل ما به ترتیب، صداقت و استقلال حسابرس و در مقابل متغیر وابسته ما، منافع سرمایه گذاران می باشند
به نظر می رسد پاسخ به این سوال می تواند برای مدیران موظف و غیر موظف شرکت ها و سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه و نهادی و حسابرسان مستقل بسیار موثر باشد
زیرا با شناخت هر یک از عوامل تاثیر گذار بر حفظ منافع سرمایه گذاران، راه برای اقدامات پیش گیرانه از تقلب و عدم رعایت اصول اخلاقی به خصوص برای مدیران شرکت ها و حسابرسان تسهیل تر می کند
۱-۳ اهمیت موضوع
در عصر حاضر میلیون ها نفر از مردم جهان، پس اندازهای کوچک خود را صرف خرید سهام شرکت های مختلف می کنند و برای اطمینان از این که پس انداز آنها را در جای مناسبی سرمایه گذاری کرده اند، به اطلاعات مالی آن شرکت ها که در اختیارشان قرار می گیرد، اعتماد می کنند
با توجه به اینکه هدف اصلی استفاده کنندگان از اطلاعات (صورت های مالی شرکت ها) با هدف تهیه کنندگان اطلاعات تفاوت دارد، گزارشگری اطلاعات اهمیت ویژه ای می یابد
استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی، صورت های مالی را به عنوان ادعاهای مدیریت توصیف می کنند
از آن جا که مدیران نیز بخشی از گروه های ذینفع[۴] هستند این احتمال وجود دارد که ادعاهای آنها مغرضانه باشد
بنابراین حسابرسان مستقل نقش ناظرانی را عمل خواهند کرد که در کاهش این گونه غرض ورزی ها می کوشند
اما مدیران تاثیر قابل ملاحظه ای در استخدام، ابقا و تغییر حسابرسان دارند
مدیران با بهره گیری از این تاثیر قادرند حسابرسانی که اظهارنظر مطلوب و دلخواه مدیریت صادر می کنند را جایگزین حسابرسان قبلی کنند تا بدین وسیله منافع خود را به حداکثر برسانند
این تاثیر مدیریتی منجر به فرسایش کیفیت حسابرسی می شود و عواملی را ایجاد می کند که ممکن است به شکست حسابرسی منتهی شود
در حالی که در مقابل، از تغییر حسابرس به عنوان یک ابزار در جهت تقویت استقلال حسابرس و بهبود دهنده کیفیت حسابرسی یاد می کنند (بزرگ اصل، ۱۳۷۹)
ریتر و ویلیامز (۲۰۰۰) معتقدند به دلیل این که عنصر تشکیل دهنده ی حرفه ی حسابرسی یعنی استقلال، نیز از شخصیت قضاوتی به شخصیت اقتصادی در حال تغییر است، حرفه ی حسابرسی نیاز دارد که به احتمال تحت تأثیر قرار گرفتن توجه کند و حساسیت نشان دهد
در جایی دیگر، دهالی وال و همکاران (۲۰۱۰) دریافتند که وابستگی مدیر- حسابرس و نماینده آنها برای نفوذ مدیریت، دارای تاثیر معناداری بر آنچه که شرکت در یک انتقال حسابرس انتخاب کرده است، دارد
آنها در طول تحقیقات خود نیز دریافتند که نفوذ مدیریت به طور منفی با گرایش فزاینده برای پیش بینی یک عقیده مرتبط و ضریب پاسخ سود کاهش خواهد یافت
هسته تجزیه و تحلیل در این تحقیق این است که ما باید اهمیت واقعی عملکرد صادقانه را در حمایت از سرمایه گذاران به رسمیت بشناسیم
ایده حداقل اخلاقیات[۵]، که در قوانین و استانداردهای حرفه ای ارزشمند است، برای ایجاد یک آستانه روشی است که اقدامات حسابداران نباید زیر آن بیفتد
بنابراین، اگر کسی نتواند با صداقت عمل کنند، یک طبقه ایجاد می شود که می تواند برای به اجرا درآوردن حداقل استاندارد مورد استفاده قرار گیرد
با این حال، تمرکز بر صداقت نیز ارزش را تا حدی محدود می کند، به صورتی که آن نیروهایی که باعث می شود حسابرسان زیر حداقل اصول اخلاقی رفتار کنند، نادیده گرفته شود
اگر مهم باشد که حسابرسان با صداقت عمل کنند، پس به نظر می رسد که تغییر در ساختار نهادی عملکرد حرفه ای لازم است
بنابراین به نظر می رسد بررسی هر یک از متغیرهای صداقت و استقلال حسابرسان بتواند راه گشای بسیاری از مسایل مطرح شده در بالا باشد (جیمز سی
گا، ۲۰۱۳)
فصل دوم
۱۱
۲-۱- مقدمه
۱۲
۲-۲- مالی کلاسیک
۱۳
۲-۲-۱- فرض انسان عقلایی
۱۴
۲-۲-۲- بازارهای کامل سرمایه۱۶
۲-۲-۳- فرضیه بازار کارا
۱۷
۲-۲-۳-۱- بیقاعدگیهای بازارهای کارا۱۹
۲-۲-۴- مسئله عدم تقارن اطلاعاتی۲۲
۲-۲-۵- مسئله نمایندگی۲۳ ۲-۳- تئوری پاداش مدیران۲۴
۲-۴- مروری بر مفهوم بنیادی سود و اهمیت آن۲۷
۲-۴-۱- مفهوم سود در سطح ساختار۲۸
۲-۴-۲- مفهوم سود در سطح معانی۲۹
۲-۴-۳- مفهوم سود در سطح عمل۲۹
۲-۵- ثبات سود (سود دائمی)
۳۰
۲-۶- نقاط قوت و ضعف سود حسابداری
۳۱
۲-۶-۱- نقاط قوت سود حسابداری
۳۱
۲-۶-۲- انتقادات و ایرادات وارد بر سود حسابداری
۳۲
۲-۷- کیفیت سود۳۳
۲-۷-۱- روشهای ارزیابی کیفیت سود
۳۴
۲-۸- مدیریت سود
۳۵
۲-۹- هموارسازی سود
۳۸
۲-۹-۱- انواع هموارسازی سود
۴۲
۲-۹-۱-۱- هموارسازی طبیعی۴۲
۲-۹-۱-۲- هموارسازی غیرطبیعی۴۲
۲-۹-۲- ابزارهای هموارسازی (مصنوعی) سود
۴۳
۲-۹-۲-۱- هموارسازی از طریق زمانبندی رویدادها
۴۳
۲-۹-۲-۲- هموارسازی از طریق انتخاب روشهای تخصیص
۴۴
۲-۹-۲-۳- هموارسازی از طریق طبقه بندی
۴۴
۲-۹-۳- روشهای مطالعه هموارسازی سود۴۵
۲-۹-۳-۱- مدل سنتی
۴۵
۲-۹-۳-۲- مدل ایمهاف۴۶
۲-۹-۳-۳- مدل ایکل۴۷
۲-۱۰- اقلام تعهدی اختیاری۵۰
۲-۱۱- عدم اطمینان محیطی
۵۰
۲-۱۲- مروری بر تحقیقات قبلی۵۱
۲-۱۲-۱- تحقیقات خارجی
۵۱
۲-۱۲-۱-۱- تحقیقات مربوط به عدم اطمینان محیطی
۵۱
۲-۱۲-۱-۲- تحقیقات مربوط به هموارسازی سود۵۳
۲-۱۲-۲- تحقیقات داخلی
۵۶
۲-۱۳- خلاصه فصل
۵۹
فصل سوم۶۰
۳-۱- مقدمه
۶۱
۳-۲- فرضیه های تحقیق۶۲
۳-۳- متغیرهای تحقیق۶۲
۳-۳-۱- متغیرهای مستقل
۶۲
۳-۳-۲- متغیرهای کنترلی۶۵
۳-۳-۳- متغیرهای وابسته۶۶
۳-۴- روششناسی تحقیق
۶۶
۳-۴-۱- نوع روش تحقیق
۶۶
۳-۴-۲- روش گردآوری اطلاعات و دادهها۶۷
۳-۴-۳- جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه۶۸
۳-۴-۴- روش تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیهها۶۸
۳-۵- روش استفاده از دادهها۷۱
۳-۶- آزمونهای تحقیق۷۴
۳-۶-۱- آزمونهای لوین و لین (LL).74
3-6-2- آزمون بریتونگ و مییر۷۶
۳-۶-۳- آزمون ایم، پسران و شین (IPS).76
3-7- خلاصه فصل
۷۶
فصل چهارم
۷۷
۴-۱- مقدمه
۷۸
۴-۲- آزمون فرضیهها۷۹
۴-۲-۱- بررسی آمار توصیفی متغیرها در سطح کل شرکتها
۷۹
۴-۲-۲- بررسی همبستگی بین کل متغیرها در سطح کل شرکتها
۸۱
۴-۲-۳- آزمون فرضیه پژوهش در سطح کل شرکتها در مدل بدون متغیر کنترلی
۸۲
۴-۲-۴- آزمون فرضیه پژوهش در سطح کل شرکتها در مدل با متغیر کنترلی
۸۵
۴-۳- خلاصه فصل
۸۸
فصل پنجم
۸۹
۵-۱- مقدمه
۹۰
۵-۲- مروری بر نتایج به دست آمده از تحقیق۹۱
۵-۲-۱- بحث و نتیجه گیری کلی
۹۱
۵-۲-۲- بحث و نتیجه گیری حاصل از فرضیه تحقیق
۹۲
۵-۳- پیشنهادهای مبتنی بر نتایج حاصل از فرضیات تحقیق
۹۳
۵-۴- پیشنهادهای موضوعی برای تحقیقات آتی۹۳
۵-۵- خلاصه فصل
۹۴
فهرست منابع و مآخذ۹۵
الف) منابع فارسی۹۵
ب) منابع انگلیسی
۱۰۱
پیوست ۱٫ لیست شرکتهای مورد بررسی۱۰۷
پیوست ۲٫ نتایج آماری
۱۱۱
فهرست جداول
جدول ۴-۱: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در سطح کل شرکتها۸۰
جدول ۴-۲: همبستگی بین متغیرهای پژوهش
۸۱
جدول ۴-۳: انتخاب دادههای تلفیقی در برابر دادههای تصادفی (بدون متغیرهای کنترلی)۸۲
جدول ۴-۴: انتخاب الگوی اثرات ثابت در برابر الگوی اثرات تصادفی (بدون متغیرهای کنترلی)
۸۲
جدول ۴-۵: تاثیر متغیرهای مستقل پژوهش بر بازده سهام (بدون متغیرهای کنترلی)۸۴
جدول ۴-۶: انتخاب دادههای تلفیقی در برابر دادههای تصادفی (با متغیرهای کنترلی)۸۵
جدول ۴-۷: انتخاب الگوی اثرات ثابت در برابر الگوی اثرات تصادفی (با متغیرهای کنترلی)۸۵
جدول ۴-۸: تاثیر متغیرهای مستقل پژوهش بر بازده سهام (با متغیرهای کنترلی)
۸۷
چکیده
صورتهای مالی مبنای اصلی تصمیم گیری اقتصادی استفادهکنندگان از این صورتهاست
این صورتها جهت ارزیابی گذشته و حال و همچنین پیش بینی آینده واحد تجاری مورد استفاده قرار میگیرند؛ ولیکن زمانی که محیط فعالیت واحد تجاری دارای عدم اطمینان زیاد باشد، قابلیت پیش بینی وضعیت آتی با مشکلاتی روبرو میشود
عدم اطمینان محیطی شامل نوسانپذیری سودهای گزارش شدهی سازمانهاست و این عدم اطمینان محیطی منجر به عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهامداران خارجی میشود
مدیران واحدهای تجاری که در یک محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند، این انگیزه را دارند که چنین نوساناتی را از طریق هموارسازی سودهای گزارش شده کاهش دهند
ما در این تحقیق، پاسخ بازار سرمایه به هموارسازی سود را برای شرکتهایی که در محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند با بهره گرفتن از دادههای ۱۶۲ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره ۱۳۹۰-۱۳۸۰ با بهره گرفتن از رگرسیون چندگانه بررسی میکنیم
در ابتدا، هموارسازی سود را از طریق رتبهبندی کسری معکوس نتایج حاصل از همبستگی پیرسون منفی بین تغییرات اقلام تعهدی اختیاری و تغییرات سود قبل از اقلام تعهدی اختیاری با بهره گرفتن از مدل تعدیل شدهی جونز اندازه گیری میکنیم، همانطور که قبلا توسط تاکر و زاروین[۱] (۲۰۰۶) انجام شد
سپس ضریب تغییرات فروش را به عنوان معیاری برای شرایط عدم اطمینان محیطی مورد محاسبه قرار میدهیم و در نهایت این مقادیر را در مدل اصلی مورد استفاده قرار میدهیم
نتایج نشان میدهد که یک رابطه مثبت قویتر بین بازدههای سهام و هموارسازی سود برای شرکتهایی که در محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند وجود دارد
کلمات کلیدی: عدم اطمینان محیطی، هموارسازی سود، پایداری سود
طرح و کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
صورتهای مالی مبنای اصلی تصمیم گیری اقتصادی استفادهکنندگان از این صورتهاست
این صورتها جهت ارزیابی گذشته و حال و همچنین پیش بینی آینده واحد تجاری مورد استفاده قرار میگیرند، ولیکن زمانی که محیط فعالیت واحد تجاری دارای عدم اطمینان زیاد باشد، قابلیت پیش بینی وضعیت آتی با مشکلاتی روبرو میشود
عدم اطمینان محیطی شامل نوسانپذیری سودهای گزارش شدهی سازمانهاست و این عدم اطمینان محیطی منجر به عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهامداران خارجی میشود
مدیران واحدهای تجاری که در یک محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند این انگیزه را دارند که چنین نوساناتی را از طریق هموارسازی سودهای گزارش شده کاهش دهند
حجم قابل ملاحظهای از ادبیات آموزشی انگیزههای مدیریت برای هموارسازی سود را نشان میدهد
فرضیه هموارسازی سود برای اولین بار در سال ۱۹۵۳ توسط هپورث[۲] مطرح گردید و سپس در سال ۱۹۶۴ توسط گوردن[۳] توضیح داده شد
او برای این مسئله چهار فرض را پیشنهاد کرد که به شرح زیر هستند:
۱- معیار انتخاب روشهای حسابداری توسط مدیران، حداکثر کردن مطلوبیت و رفاه مدیریت است
۲- مطلوبیت مدیریت با امنیت شغلی او، نرخ رشد پاداش و نرخ رشد اندازه شرکت رابطه مستقیم دارد
۳- کسب اهداف مطروح در فرض ۲ بستگی به رضایت سهامداران نسبت به عملکرد شرکت دارد
۴- برای اینکه مدیران به اهداف خود برسند، رضایت صاحبان سهام نسبت به رشد سود شرکت (یا نرخ متوسط بازده حقوق صاحبان سهام) و ثبات سود ضروری است
بنابر این مفروضات مدیران جهت رسیدن به اهداف خود اولا، باید سود گزارش شده را در چارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری هموار کنند و ثانیا، باید نرخ رشد سود را هموار سازند (هرو و برتون[۴]، ۲۰۰۰)
هموارسازی سود یک حالت خاص از مدیریت سود است که در آن مدیران نوسانات سودهای گزارش شدهی جاری را به منظور رسیدن به یک سود پایدار هموار می کنند (بیدلمن[۵]، ۱۹۷۳)
در گام بعدی به منظور بررسی بیشتر، این سوال پیش میآید که آیا بین بازده سهام و هموارسازی سود در شرایط عدم اطمینان زیاد، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد یا خیر؟ پیش فرض اصلی بدین گونه است که با هموارسازی سود برای شرکتهایی که در محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند، بازده سهام افزایش مییابد
هموارسازی سود در این تحقیق، با رتبهبندی معکوس نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین تغییرات در اقلام تعهدی اختیاری و تغییرات در سود قبل از اقلام تعهدی اختیاری اندازه
گیری میشود
برای اندازه گیری عدم اطمینان محیطی نیز از ضریب تغییرات فروش استفاده میشوددر این تحقیق فرضیهای به صورت زیر مطرح میشود:
۱- بین بازدههای سهام و هموارسازی سود برای شرکتهایی که در محیط دارای عدم اطمینان بالا فعالیت می کنند رابطه مثبت قویتری وجود دارد
بدین ترتیب در این تحقیق سعی شده است، اثرات هموارسازی سود بر روی رفتار بازده سهام شرکتهای فعال در محیط دارای عدم اطمینان زیاد بررسی گردد
۱-۲- بیان مساله و تشریح موضوع
سود یکی از اساسیترین عناصر صورتهای مالی است که همواره مورد توجه قرار گرفته است و از آن به عنوان معیاری برای ارزیابی تداوم فعالیت، کارآیی و بازنگری ساختار قراردادهای نمایندگان واحد اقتصادی یاد میشود
سود گزارششده، تحت تاثیر روشهای مختلف پذیرفته شدهی حسابداری قرار میگیرد
به دلیل متغیر بودن شرایط محیط فعالیت واحد تجاری، سود گزارش شده تحت تاثیر عدم اطمینان محیطی قرار میگیرد و طی دورهها نوسان پیدا می کند
در واقع عدم اطمینان محیطی به عنوان غیرقابل پیش بینی بودن اعمال مشتریان، فروشندگان، گروههای رقابتی و نظارتی تعریف میشود (گاوینداراجان[۶]، ۱۹۸۴)
عدم اطمینان محیطی زیاد، ریسک دقت ارزیابی سودهای آتی را افزایش میدهد و به این ترتیب، انگیزهای برای مدیران ایجاد می کند که از گزارشهای پیش بینی به منظور کاهش نوسانات استفاده کنند تا از این طریق بتوانند قابلیت پیش بینی بالاتری برای سودهای جاری فراهم کنند (گوش و السن[۷]، ۲۰۰۸)
برای اجتناب از نوسانات زیاد سود که ممکن است سرمایه گذاران را نسبت به آینده شرکت بدبین کند، معمولا مدیران با بهره گرفتن از روشهایی اقدام به هموارسازی سود می کنند
هموارسازی سود عبارت است از هماهنگ کردن آگاهانهی سود برای دست یابی به یک روند یا سطح مورد نظر
این امر به دلایل مختلف در شرکتها صورت می گیرد و استفادهی به موقع و مناسب از آن می تواند کمک مناسبی در فرایند مدیریت سود در شرکت داشته باشد
دو دیدگاه کلی در زمینه استفاده از هموارسازی سود وجود دارد
از یک سو، مدیران معتقدند که سرمایه گذاران برای سهامی که روند سوددهی آن نوسان کمتری دارند ارزش بیشتری قائل هستند در نتیجه، این موضوع ریسک سرمایه گذاری آنها را کاهش میدهد
از سوی دیگر از دیدگاه برخی نظریهپردازان حسابداری این کار به جای افشای اطلاعات به پنهانسازی آن پرداخته و از نظر حسابداری صحیح نیست
حجم قابل ملاحظه ای از ادبیات آکادمیک گرایش مدیریتی به هموارسازی سود را مستند کرده است (بوکمستر[۸]، ۲۰۰۱)
هموارسازی سود یک حالت ویژه از مدیریت سود است که در آن مدیران نوسانات سودهای گزارش شده را هموار می کنند تا به یک سود پایدار برسند (بیدلمن، ۱۹۷۳)
این تحقیق پاسخ بازار سهام را به هموارسازی سودها برای شرکتهایی که در یک محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند بررسی می کند
در تحقیق حاضر، ما هموارسازی سود را با بهره گرفتن از رتبهبندی معکوس نتایج حاصل از همبستگی منفی بین تغییرات اقلام تعهدی اختیاری و تغییرات سود قبل از اقلام تعهدی اختیاری اندازه گیری میکنیم، همانطور که قبلا توسط تاکر و زاروین (۲۰۰۶) انجام شد
این تحقیق مستند می کند که قیمت جاری سهام، بیشتر اطلاعات درباره سودهای آینده را برای شرکتهایی که در یک محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند در بر دارد
بنابراین از دیدگاه ارزش اطلاعاتی هموارسازی سود حمایت میشود
بررسی تجربی ارتباط بین بازده های سهام و هموارسازی سود متناسب با عدم اطمینان محیطی، به متغیرهای عملیاتی هموارسازی سود و عدم اطمینان محیطی نیاز دارد
برای محاسبه عدم اطمینان محیطی نیز از ضریب تغییرات فروش به عنوان معیاری برای این شرایط استفاده شده است
سپس مقادیر معیارهای مربوط به هموارسازی سود و عدم اطمینان محیطی در مدل اصلی مورد استفاده قرار میگیرند
۱-۳- سؤالات تحقیق
این تحقیق به طور خاص به دنبال یافتن پاسخهایی برای سوالات زیر است:
۱-۴- فرضیههای تحقیق
نتایج و قواعد حاصل از فرضها را که با بهره گرفتن از روابط و دلایل منطقی از یک پدیده بدست آمده، فرضیه میگویند
فرضیه از سوالات تحقیق آشکار میشود
با توجه به سوالات این تحقیق، فرضیهای بهصورت زیر مطرح میشود:
۱- بین بازدههای سهام و هموارسازی سود برای شرکتهایی که در محیط دارای عدم اطمینان بالا فعالیت می کنند رابطه مثبت قویتری وجود دارد
۱-۵- اهداف تحقیق
از آنجایی که هدف اصلی گزارشگری مالی، فراهم کردن نیازهای اطلاعاتی سرمایهگذاران و سایر استفادهکنندگان است، بنابراین با بررسی گزارشهای سالانه شرکتها میتوان از تاثیر هموارسازی سود متاثر از عدم اطمینان محیطی بر بازده سهام آگاه گردید و راهکارهایی برای ارائه گزارشهای مالی مناسب ارائه نمود
هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر هموارسازی سود بر بازده سهام شرکتهایی است که در محیط دارای عدم اطمینان زیاد فعالیت می کنند
همچنین بسط مبانی نظری در ارتباط با موضوع تحقیق را میتوان به عنوان هدف آرمانی این تحقیق دانست
از طرفی با توجه به تاثیر هموارسازی سود بر بازده سهام میتوان پیشنهاداتی به شرکتها ارائه کرد که برای رسیدن به مقدار ریسک و بازده موردنظرشان میتوانند از روش های دیگری غیر از هموارسازی سود نیز استفاده کنند
۱-۶- روش انجام تحقیق
تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی– همبستگی میباشد (در تحقیق توصیفی از نوع همبستگی، محقق به بررسی روابط بین دو یا چند متغیر میپردازد)
به طور خلاصه، روش انجام تحقیق حاضر به صورت گامهای زیر میباشد:
چگونه و تحت چه مدلی تئوری مجموعه های فازی می تواند به مدیران برای بهبود طراحی محصول ، هزینه ها و رفع ابهامات آن طبق روش بهای تمام شده هدف کمک کند؟
۱-۴-اهمیت و ضرورت تحقیق
۱
ارائه مدل فازی هزینه برای هدف در مورد محصولات تولیدی می تواند به عنوان راه حلی باشدکه پردازش تصمیم گیری انسان را مدلسازی کرده و در شرایط مختلف میتوان در مورد ۳ جز هزینه کل محصول بهتر تصمیم گرفت (البته نهی توان به هزینه بهینه دست یافت )
۲
در زمینه تولید از جهت مدلسازی و به خصوص اینکه مدلسازی از طریق منطق فازی و در شاخه هزینه یابی بر مبنای هدف باشد تحقیقات زیادی انجام نگرفته
۳
۱-۵-اهداف تحقیق
فصل دوم:مبانی نظری و پیشینه تحقیق۹
فصل سوم:روش شناسی پژوهش۴۲
فصل چهارم:جمع آوری تجزیه و تحلیل دادها۵۷
فصل پنجم:نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات۷۳