تحلیل حقوقی و جرم شناختی اسید پاشی در نظام کیفری ایران
گفتار دوم- مجازات با جنبه عمومی ۱۰۱ بند اول- حبس. ۱۰۱ بند دوم- سایر مجازات های تبعی و تکمیلی ۱۰۳ فصل پنجم-نتیجه گیری و پیشنهاد ها ۱۰۶ الف-نتیجه گیری ۱۰۷ ب-پیشنهادها ۱۱۷ ج-منابع و مآخذ. ۱۱۹ یکم: منابع فارسی ۱۱۹ دوم: مقالات. ۱۲۰ سوم:جراید. ۱۲۰ چهارم: منابع اینترنتی ۱۲۱ پنجم: منابع لاتین: ۱۲۱ د-چکیده انگلیسی ۱۲۲ چکیده: اسیدپاشی به استفاده تعمدی از اسید جهت حمله به انسان دیگر اطلاق می شود که غالب قربانیان آن، زن ها و کودکان هستند. مهاجمین اغلب سر و صورت قربانی را هدف قرار می دهند تا او را کریه المنظر یا نابینا سازند. حمله اسیدی به ندرت عامل قتل می شود، لیکن باعث لطمات شدید جسمی، وحشت روانی، انزوای اجتماعی و محدودیت فعالیت اقتصادی قربانی یا قربانیان می شود. مهاجمین به چندین دلیل و انگیزه از جمله انتقام به خاطر رد پیشنهاد ازدواج یا روابط جنسی ، مشاجره به خاطر زمین زراعی، تلافی حقارت کشی و حسادت مرتکب اسیدپاشی می شوند. با اینکه ارتکاب این جرم بیش تر در کشور بنگلادش شایع است، اما کشورهایی نظیر هند، پاکستان، کامبوج، افغانستان، ایران، فلسطین، کشورهایی در آفریقا و حتی برخی کشورهای غربی کمابیش شاهد این فعل غیر انسانی هستند. در پژوهش حاضر، سعی شده است به آسیب شناسی پدیده مذموم اسیدپاشی از جمله علل و انگیزه ها، پیامدهای فردی و اجتماعی آن، مجازات ها و راه های پیشگیری و کاهش آن پرداخته شود. جمع آوری داده های تحقیق به صورت کتابخانه ای و یادداشت برداری از متون نوشتاری مانند کتاب، مقالات، جراید و وبگاه های اینترنتی بوده است. یافته های کلی این تحقیق حاکی از آن است که ارتکاب این جرم، عمدتاً ناشی از انتقام جویی های عشقی و ناموسی بوده و هدف آن، از بین بردن زیبایی مجنی علیه به عنوان سر منشأ شر میباشد. کلید واژه ها: اسیدپاشی، جرم، مجازات، پیشگیری، علل و عوامل، پیامدها فصل اول-کلیات تحقیق الف-بیان مساله اسیدپاشی به استفاده تعمدی از اسید جهت حمله به انسان دیگر اطلاق می شود که غالب قربانیان آن، زن ها و کودکان هستند. مهاجمین اغلب سر و صورت قربانی را هدف قرار می دهند تا او را کریه المنظر یا نابینا سازند. حمله اسیدی به ندرت عام
ل قتل می شود، لیکن باعث لطمات شدید جسمی، وحشت روانی، انزوای اجتماعی و محدودیت فعالیت اقتصادی قربانی یا قربانیان می شود. از طرف دیگر، شمار کثیری از قربانیان که از کشورهای توسعه نیافته هستند بدون حمایت قضائی، حمایت مالی و دستیابی آسان و مکفی به امدادهای پزشکی و در نتیجه با چهره ای کریه یا چشمانی نابینا در عذابی مادام العمر رها می شوند. مهاجمین به چندین دلیل و انگیزه از جمله انتقام به خاطر رد پیشنهاد ازدواج یا روابط جنسی ، مشاجره به خاطر زمین زراعی، تلافی حقارت کشی و حسادت مرتکب اسیدپاشی می شوند. با اینکه ارتکاب این جرم بیش تر در کشور بنگلادش شایع است، اما کشورهایی نظیر هند، پاکستان، کامبوج، افغانستان، ایران، فلسطین، کشورهایی در آفریقا و حتی برخی کشورهای غربی کمابیش شاهد این فعل غیر انسانی هستند. کارشناسان اجتماعی و قضائی و جامعه شناسان در کنکاش دلایل شیوع ارتکاب جرم با اسید به عواملی همچون سهولت دسترسی به ابزار جرم (اسید)، خلا قضائی و خرده فرهنگ های مخرب در بین جوامع پی برده اند. متأسفانه در قانون مجازات اسلامی چنین جرمی تعریف نشده و برای آن کیفر مقرر نشده است و از آنجا که طبق اصل قانونی بودن جرم و مجازات، هیچ فعل یا ترک فعلی، جرم محسوب نمی‌شود، مگر به موجب قانون، لذا باید به سراغ قوانین جزایی گذشته (قبل از انقلاب) برویم که چنین ماده قانونی را تحت عنوان «قانون مجازات پاشیدن اسید» که مصوب سال ۱۳۳۷ می باشد، خواهیم یافت. متن این قانون به شرح زیر است: «هرکس عمداً با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر موجب قتل کسی بشود، به مجازات اعدام و اگر موجب مرض دایمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه شود به حبس جنایی درجه یک و اگر موجب قطع یا نقصان یا از کار افتادن عضوی از اعضا شود، به حبس جنایی درجه دو از ۲ سال تا ۱۰ سال و اگر موجب صدمه دیگری شود، به حبس جنایی درجه دو از ۲ سال تا ۵ سال محکوم خواهد شد. مجازات شروع به پاشیدن اسید به اشخاص، حبس جنایی درجه دو از ۲ سال تا ۵ سال است». آنچه در گام نخست مهم جلوه می کند، شناسایی دقیق ریشه ها و عوامل و فرایندهای مؤثر بر آن جرم است؛ از سوی دیگر، نظر به روند روزافزون موارد اسیدپاشی در جوامع در عصر حاضر، واضح و مبرهن است که سیاست کیفری و مجازات ها به تنهایی کافی نبوده و قدرت بازدارندگی ندارند.در پژوهش حاضر، محقق بر آنست تا به طور مفصل به این پدیده شوم، علل و انگیزه ها و اهداف آن با تاکید بر جامعه ایران بپردازد. ب-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق این جرم که معمولاً روی صورت قربانیان انجام می گیرد،عموماً به انگیزه ی تباه ساختن آینده و گوشه نشین کردن دائمی قربانی انجام می گیرد که متاسفانه در عمل نیز چنین شده و قربانی جرم تا مدت های طولانی و حتی تا پایان عمر از بند لطمات جسمانی و روانی این جرم خلاصی نخواهد یافت . با این وجود این جرم از جرایمی است که در کتب و مقالات حقوقی مهجور مانده و کم تر مورد تحلیل حقوق دانان و ارباب نظر قرار گرفته است. تکرار حوادث اسیدپاشی در جامعه، موضوعی قابل تأمل است و در جامعه ما اسیدپاشی نتیجه یک پدیده تام است، یعنی جمیع عوامل اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و فضای اجتماعی در بروز این حوادث دخیل هستند. باتوجه به جو اجتماعی جامعه و عواملی که برای بروز چنین حوادثی مساعد است، بدون شک اگر نگوییم در آینده پدیده اسیدپاشی در کشور افزایش خواهد یافت،دست کم می توان به جرات ادعا کرد که بنا به دلایل عدیده ای همچون به سستی گراییدن بنیان های اعتقادی، اخلاقی وسنن فرهنگی، رشد نرخ بیکاری، عدم توزیع عادلانه ثروت و موقعیت های اجتماعی و عدم احقاق متناسب برخی مطالبات دیگر، بروز خشونت و پرخاشگری در روابط و فضاهای اجتماعی و بین افراد جامعه غیرمحتمل نیست که اسیدپاشی می تواند کمافی السابق یکی از مظاهر و مراتب آن باشد. لذا شایسته است رهبران و مدیران کلان و نخبگان کشور ضمن شناخت و تسلط به زوایا و ویژگی های تهدیدهای فعلی و آتی کشور، در جهت کاهش معضلات جامعه و مهم تر از آن، در حوزه پیشگیری از بحران ها و سونامی های در پیش رو از جمله حملات اسیدی تلاش و برنامه ریزی کنند. برخلاف جوامع غربی که مطالعات و کنکاش گسترده ای در ارتباط با اسیدپاشی و جستجوی موارد عینی آن در کشورهای کمتر توسعه یافته انجام داده و گزارش های فراوانی از مشاهدات خود انعکاس داده اند، این پدیده در کشور ما، با وجود ارتکاب قابل ملاحظه آن، به ویژه در دو دهه اخیر صرفا به انعکاس در رسانه ها ی نوشتاری محدود شده و به طرز معنی داری، نه تنها زوایا، دلایل و انگیزه ها و حتی تعداد دقیق سالانه ارتکاب این جرم مبهم و مجهول مانده است، بلکه در حوزه ی قضایی و کیفری نیز شاهد وضع قوانین کیفری متناسب با آن نیز در طی دهه های گذشته نبوده ایم. ج-سوابق تحقیق نجفی توانا [۱] محقق و استاد دانشگاه، با رویکردی جرم شناختی به اسیدپاشی نگریسته و آن را یک موقعیت متمایز و متفاوتی در میان انواع جرایم خشونت آمیز جسمی معرفی می کند. خوارزمی[۲] در مقاله ای تحت عنوان « بررسی جرم اسیدپاشی از نگاه فقه و قانون مجازات اسلامی» ، ضمن ارائه تعریفی جرم شناختی از اسیدپاشی، به احکام کیفری آن در قوانین قضایی جمهوری اسلامی ایران اشاره می کند. معید فر[۳] در این راستا، او نیز به ریشه های رفتارهای این چنینی در جامعه پرداخته. حسنی[۴] دست به ابتکار جالبی زده و در بحبوحه تشدد آرا و ایده ها نسبت به نوع و میزان مجازات مرتکبین اسیدپاشی، با طرح سه سوال پیرامون حکم مجازات عاملین اسیدپاشی، کیفیت اجرای قصاص و مجازات جایگزین اعدام از علمای عظام اسفتا نموده اند که به تفصیل در فصل سوم آورده خواهد شد. فلاح ماکرانی[۵] طی مقاله ای تحت عنوان ” بررسی علل بروز جرم اسیدپاشی از منظر قانون و جامعه” به مباحثی همچون ویژگی های روانی و شخصیتی اسیدپاش و دیدگاه جامعه بر او ، انگیزه ها و پیامدهای این عمل، برخی راهکارهای پیش گیرانه و . پرداخته است. صادقی[۶] راهکاری را جهت حل ضعف قوانین کیفری کنونی مطرح می کند و علاوه بر استفاده از مجازات های قابل اعمال فعلی، عنوان کیفری نهادن بر قصاص را بسیار موثر می داند. معید فر[۷] در این راستا، او نیز به ریشه های رفتارهای این چنینی در جامعه پرداخته و می گوید: «زمانی که طرح هایی این چنینی مانند حمایت از ناهیان امر به معروف و نهی از منکر در جامعه مطرح می شود و مسئله برخورد با افراد جنبه شخصی پیدا می کند، ممکن است حوادث سازمان یافته و خطرناکی نظیر این در جامعه مطرح شود. حافظی[۸] فوق تخصص جراحی لاستیک است. وی با بیان این که آمار سوختگی به د لیل اسید پاشی در کشور ما نسبت به آمارهای جهانی درصد بسیار بالایی را به خود اختصاص داده است. فروتن[۹] مدیرعامل انجمن قربانیان سوختگی، ضمن بازشماری علل و
مطلب دیگر :
راهکاری های ساده اما موثر برای رفع استرس
شرایط پیدایش اسیدپاشی، در مورد راهکارهای موجود برای پیشگیری. کشاورز[۱۰] کشاورزی،اسید پاشی به زنان را ثمره افراطی‌گری قلمداد کرد. آقاخانی[۱۱] متخصص پزشکی قانونی است و طبعا این جرم را از منظر پزشکی قانونی می نگرد و اطلاعاتی راجع به نسبت جنسیت قربانیان و نواحی آسیب دیده آنان ارائه می دهد. د-اهداف تحقیق الف) هدف اصلی(کلی) تحقیق: هدف کلی این تحقیق، بررسی و تحلیل اسیدپاشی ، علل، انگیزه ها و آثار آن است. . ب) اهداف فرعی(اختصاصی): بررسی و تبیین مفهوم اسیدپاشی و ماهیت آن بررسی و تحلیل حقوقی جرم اسیدپاشی در نظام حقوقی ایران بررسی و شناخت انگیزه ها و آثار پدیده اسیدپاشی ارائه راهکارهای لازم و مناسب جهت پیشگیری یا کاهش آن از سوی مسئولان، متولیان امر و افراد جامعه ه-سوالات تحقیق الف) سوال اصلی تحقیق: ۱- مهم ترین عوامل موثر در وقوع پدیده اسیدپاشی از منظر جرم شناسی کدامند؟ ب) سوالهای فرعی(ویژه): ۱- انگیزه های ارتکاب جرم با اسید کدامند؟
