دانشگاه آزاد اسلامی...

فصل اول :
مقدمه و کلیات
1-1-  مقدمه :
با وجود اینکه نیاز جمعیت در حال افزایش کشور به فرآورده‌های دامی و نقش گیاهان علوفه­ای در تغذیه دام از اهمیت غیر قابل انکاری برخوردار است ولی متأسفانه در کشور ما به تولید گیاهان علوفه­ای در مقایسه با سایر محصولات زراعی کمتر توجه شده است و این عدم توجه لازم به افزایش کمی وکیفی علوفه از یک سو موجب کمبود گوشت و مواد لبنی و سایر فرآورده‌های دامی و پایین آمدن کیفیت آن‌ها شده و از سوی دیگر فشار دام بر مراتع به نابودی بخش عظیمی از پوشش گیاهی موجود و فرسایش خاک انجامیده و سطح وسیعی از مناطق بیابانی کشور به شوره­زارهای بی­حاصل تبدیل گردیده است (رستگار، ۱۳۸۴). از این رو بذل توجه به کشت محصولات علوفه‌ای با شیوه علمی، به خصوص در کشور ما که با رشد بی رویه جمعیت و کمبود مراتع غنی روبه رو است اهمیت خاصی می‌یابد (صفری و جعفری،۱۳۹۰). از طرفی آگروپیرون سازگاری وسیعی داشته و در آب و هوای متفاوت رشد و نمو می‌کند. بنابراین حفظ ذخیره ژنتیکی و کاربرد علمی و صحیح از این منبع ژنتیکی باعث احیاء مراتع و افزایش تولید علوفه کشور می­گردد (رافضی و همکاران، ۱۳۸۸). با توجه به این که در کشور بر روی اصلاح گیاهان مرتعی مطالعات کافی صورت نگرفته و برای اکثر این گیاهان از جمعیت­های بومی استفاده می­گردد بنابراین با بررسی تنوع بین و درون گونه‌های مختلف آگروپیرون که یکی از مهمترین گیاهان مرتعی است قدرت انتخاب جهت اصلاح صفات مطلوب بالا رفته و اصلاح کنندگان نبات را قادر خواهد ساخت که عملیات اصلاح نبات را با موفقیت و اطمینان بیشتری هدایت کرده و پیش ببرند (رافضی و همکاران، ۱۳۸۷). این در حالی است که وجود تنوع ژنتیکی در جمعیت‌های بومی گیاهان علوفه­ای یک منبع اساسی در جهت بهبود ساختار ژنتیکی آن‌ها می‌باشد. همچنین در کشور تحقیقات وسیع و سازمان یافته در زمینه بهبود مراتع و اصلاح گیاهان علوفه‌ای مناسب برای مراتع و دیمزارهای کم بازده انجام نشده و این مسئله اهمیت تحقیق حاظر را دو چندان کرده است. از سویی این گونه‌های چند ساله مقاوم به خشکی، برای تهیه علوفه چراگاه و مراتع دام،

 تثبیت خاک و مدیریت منابع آب با ارزش هستند (برومندان و معتمدی، ۱۳۸۶) و از نظر عملکرد و کیفیت علوفه در دسته گیاهان مطلوب مرتعی قرار دارند‌.(Vogel & Moore, 1998) یکی از راه‌های افزایش عملکرد کل کشور از جمله کرمانشاه انتخاب و معرفی ارقامی با پایداری عملکرد بیشتر در هر منطقه آب و هوایی است‌.

با توجه به اینکه پایداری عملکرد علوفه تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی متعدد می‌باشد و از نظر ژنتیکی یک صفت کمی است در نتیجه در تحقیق حاضر جمعیت­های گونه ایتالیک شه (Agropyron elongatum) با بهره گرفتن از روش­ های چند متغیره و تک متغیره پایداری برای عملکرد علوفه به منظور معرفی جمعیت­های برتر، مورد بررسی قرار گرفت.
۱-۲- مبدأ و قدمت آگروپیرون
آگروپیرون بومی ناحیه جنوب شرق آسیاست. واویلوف (۱۹۵۲) مبدأ آگروپیرون را کشور هندوستان می­دانست که یکی از مراکز مبدأ گیاهی (Center of origin) می­باشد. قدمت کشت یا رویش آگروپیرون به ۲۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می­رسد (رجبی معماری، ۱۳۷۸).
۱-۳- طبقه بندی آگروپیرون

مطلب دیگر :

راهنمایی بیشتر برای تولید سایت با کیفیت

جنس Agropyron از طایفه علف­های چمنی (Hordeae)می­باشد. ساختمان سنبلک آن تا حدود زیادی با ساختمان سنبلک در Festuceae یکسان است (Walton, 1981)، آگروپیرون‌ها در ابتدا با جنس گندم مشابه در نظر گرفته می­شدند. گونه­های نامیده شده اولیه آگروپیرون تحت نام گندم (Triticum) قرار داشتند. نام عمومی (Wheat grass) شاید به علت این که شکل و وضعیت خوشه ­های گونه­های زیادی از آن‌ها شباهت به گندم دارند به­کار می­رود. نام علمی جنس آگروپیرون ترکیبی از Agrios و Purosمی­باشد که به ترتیب به معنی کشاورزی و گندم است (حیدری شریف آبادی، ۱۳۸۲).
۱-۴- گونه­های مهم آگروپیرون
بر اساس منابع موثق رده­بندی، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ گونه علف گندمی تاکنون شاخته شده ­اند که دو سوم آن‌ها بومی اروپا و آسیا بوده و ۲۲ تا ۳۰ گونه آن نیز بومی آمریکای شمالی هستند. گونه‌های اندکی نیز در آمریکای جنوبی، اقیانوسیه و آفریقا یافت می‌شوند. بسیاری از علف‌های گندمی به نواحی استپی یا صحرایی با شرایط آب و هوایی نیمه مرطوب تا خشک سازگاری یافته­اند.از گونه‌های این جنس و از گونه های این جنس و تقسیـم­بندی بر اساس تفاوت­های گیاه­شناسی می­توان به Ag. smithii، Ag. repens ،              Ag. desertorum، Ag. cristatum، Ag. Sibiricum، Ag. intermedium، Ag. Elongatum،               Ag. dasystachyum و Ag. ­ trichophorum اشاره کرد (برومندان و معتمدی، ۱۳۸۶).
در بعضی از منابع برخی از گونه­ها، گونه مستقلی محسوب نشده ­اند و به صورت زیر­گونه یا واریته به حساب آمده­اند. در جدول ۱-۱ نام تعدادی از آگروپیرون‌ها با برخی از خصوصیات مربوط به هر یک از آن‌ها آورده شده است (حیدری شریف­آبادی، ۱۳۸۲).جدیداً طی بررسی و تحقیقات انجام شده سه گونهAg. tricoforum، Ag. intermediumوAg. repens بر اثر