جدول۴- ۲- نتایج حاصل از تجزیه نمونههای خاک(بافت، pH، EC، OM، و CEC(meq/100g)) 150
جدول۴- ۳- ضریب همبستگی بین عناصر در نمونههای خاک. ۱۵۷
جدول۴- ۴- نتایج تحلیل مولفههای اصلی نمونههای خاک. ۱۶۰
جدول۴- ۵- رده بندی خاک بر اساس ضریب غنی شدگی ۱۶۲
جدول۴ -۶- درجات خطر بالقوه بوم شناخت. ۱۶۷
جدول۴- ۷- ضریب خطر بالقوه بومشناختی فلزات سنگین در خاک منطقه گلگهر. ۱۶۸
جدول۴- ۸- درصد ضریب تحرک عناصر در خاک منطقه گلگهر. ۱۸۰
جدول۵- ۱- آمار توصیفی غلظت عناصر در برگ درمنه۱۸۴
جدول۵- ۲- آمار توصیفی غلظت عناصر در ریشه درمنه. ۱۸۵
جدول۵- ۳- آمار توصیفی غلظت عناصر در برگ قیچ ۱۸۵
جدول۵- ۴- ضریب همبستگی عناصر در نمونه های درمنه و خاک. ۲۱۶
جدول۵ -۵- ضریب همبستگی عناصر در نمونه های قیچ و خاک. ۲۱۷
جدول۵- ۶- غلظت فلزات سنگین در گیاه درمنه در محدوده گل گهر در مقایسه با معادن دیگر ایران(mg/kg) 223
فهرست شکلها
عنوان و شمارهصفحه
شکل-۱ ۱- توانایی فیلترکردن، ذخیره سازی، خنثی سازی و تحول خاک. ۶
شکل۱- ۲- انحلالپذیری کروم سه ظرفیتی وشش ظرفیتی به عنوان تابعی از pH 10
شکل۱- ۳- شکل شماتیک فازهای مختلف عناصر کمیاب در خاک. ۲۷
شکل ۱ -۴- منحنی دُز_ پاسخ برای عناصر در گیاهان ۳۰
شکل۱- ۵- نمایی از معدن رو باز شماره یک گل گهر. ۴۲
شکل۱- ۶- سنگ باطله(Waste Rock) 46
شکل۱ -۷- باطله های فرآوری (Tialing) 47
شکل ۲- ۱- نقشه زمین ساخت ایران ۵۵
شکل ۲- ۲- پوشش گیاهی منطقه معدنی گل گهر. ۵۷
شکل ۲- ۳- تقسیمبندی کرمان از لحاظ زمینشناسی و ساختاری ۵۹
شکل ۲- ۴- تصویر میکروسکوپی از آمفیبولیتها با بافت نماتوبلاستیک و کمی شیستوار ۶۴
شکل ۲- ۵- نمای میکروسکوپی نمونهای از شیست. ۶۵
شکل ۲- ۶- عکس میکروسکوپی برخی از سنگهای واحد کربناتی شامل سنگ آهکهای متبلور و مرمر. ۶۶
شکل ۳-۱-موقعیت نقاط نمونهبرداری از خاک ۷۳
شکل ۳-۲- نمونهبرداری خاک از عمق۲۰- ۰ سانتیمتری ۷۴
شکل ۳ -۳- خشک کردن نمونههای خاک در دمای اتاق ۷۴
عنوان و شمارهصفحه
شکل ۳- ۴- الک کردن نمونههای خاک. ۷۵
شکل ۳- ۵- نمونهبرداری ازخاک و گیاهان منطقه مورد مطالعه. ۷۶
شکل ۳ -۶- موقعیت نقاط نمونه برداری از گیاه قیچ ۷۷
شکل ۳- ۷- موقعیت نقاط نمونه برداری از گیاه درمنه. ۷۷
شکل ۳- ۸- شستن نمونههای گیاهی ۷۹
شکل ۳- ۹- خشک کردن نمونه های گیاه در دمای اتاق ۷۹
شکل ۳- ۱۰- آمادهسازی نمونههای گیاهی ۸۰
شکل ۳- ۱۱- تخته پرس گیاهی ۸۲
شکل ۳- ۱۲- برخی از گونههای شناسایی شده در منطقه گلگهر. ۸۲
شکل ۳- ۱۳- گیاه درمنه. ۹۶
شکل ۳- ۱۴- گیاه قیچ ۹۷
شکل ۳- ۱۵- مراحل استخراج گزینشی نمونههای خاک. ۱۰۰
شکل ۳- ۱۶- اندازهگیری pH خاک. ۱۰۲
شکل ۳- ۱۷- اندازهگیری هدایت الکتریکی ۱۰۳
شکل ۳- ۱۸- مراحل اندازهگیری مواد آلی ۱۰۵
شکل ۳- ۱۹- مراحل اندازهگیری ظرفیت تبادل یونی ۱۰۸
شکل ۳- ۲۰- مراحل اندازهگیری بافت خاک. ۱۱۰
شکل ۴- ۱- نمودار فراوانی آهن در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر ۱۱۴
شکل ۴ -۲- نمودار افزودگی- کاهیدگی آهن درخاک (عمقcm20) ، منطقه گل گهر. ۱۱۵
شکل ۴ -۳- نمودار فراوانی مس در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۱۶
شکل ۴- ۴- نمودار افزودگی- کاهیدگی مس در خاک(عمقcm20) ، منطقه گل گهر. ۱۱۷
عنوان و شمارهصفحه
شکل ۴- ۵- نمودار فراوانی روی در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۱۹
شکل ۴- ۶- نمودار افزودگی- کاهیدگی روی در خاک (cm20) ، منطقه گل گهر. ۱۲۰
شکل ۴- ۷-نمودار فراوانی As در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۲۲
شکل ۴- ۸-نمودار افزودگی-کاهیدگی آرسنیک در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۲۳
شکل ۴- ۹- نمودار فراوانی Mo در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۲۴
شکل ۴-۱۰-نمودار افزودگی-کاهیدگی مولیبدن در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۲۵
شکل ۴- ۱۱- نمودار فراوانی Co در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۲۷
شکل ۴- ۱۲- نمودار افزودگی-کاهیدگی کبالت در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۲۸
شکل ۴- ۱۳- نمودار فراوانی Cr در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۲۹
شکل ۴- ۱۴- نمودار افزودگی- کاهیدگی کروم در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۳۰
شکل ۴- ۱۵- نمودار فراوانی Mn در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۳۲
شکل ۴- ۱۶- نمودار افزودگی- کاهیدگی منگنز در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۳۳
شکل ۴-۱۷-نمودار فراوانی غلظت عنصر آلومینیم در افق cm20 خاک محدوده معدنی گلگهر. ۱۳۴
شکل ۴- ۱۸- نمودار افزودگی- کاهیدگی آلومینیوم در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۳۵
شکل ۴- ۱۹- نمودار فراوانی Ni در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۳۷
شکل ۴- ۲۰- نمودار افزودگی- کاهیدگی نیکل در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گل گهر. ۱۳۸
شکل ۴- ۲۱- نمودار فراوانی Pb در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۴۰
شکل ۴- ۲۲- نمودار افزودگی- کاهیدگی سرب در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گل گهر. ۱۴۱
شکل ۴- ۲۳- نمودار فراوانی Cd در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۴۲
عنوان و شمارهصفحه
شکل ۴- ۲۴-نمودار افزودگی-کاهیدگی کادمیم در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۴۳
شکل ۴- ۲۵- نمودار فراوانی Sb در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۴۴
شکل ۴- ۲۶- نمودار افزودگی-کاهیدگی آنتیموان در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۴۵
شکل ۴- ۲۷- نمودار فراوانی V در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۴۶
شکل ۴- ۲۸- نمودار افزودگی-کاهیدگی وانادیم در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گلگهر. ۱۴۷
شکل ۴- ۲۹- نمودار فراوانی Hg در افق cm20 خاک محدوده معدنی گل گهر. ۱۴۸
شکل ۴- ۳۰- نمودار افزودگی- کاهیدگی جیوه در افق سطحی(cm20) خاک، منطقه گل گهر. ۱۴۹
شکل ۴- ۳۱- تعیین نوع بافت خاک با بهره گرفتن از نمودار مثلثی ۱۵۲
شکل ۴- ۳۲- نتایج XRD نمونههای خاک. ۱۵۴
شکل ۵- ۱۴- هسیتوگرام فراوانی Cr در گیاه درمنه شکل ۵- ۱۵- هسیتوگرام فراوانی Cr در قیچ ۱۹۵
عنوان و شمارهصفحه
شکل ۵- ۱۶- نمودار غلظت Cuدر درمنه(D) وقیچ(G) 197
شکل۵= ۱۷- هسیتوگرام فراوانی Cu در گیاه درمنه۱۹۷ شکل ۵- ۱۸- هسیتوگرام فراوانی Cu در قیچ ۱۹۷
شکل ۵- ۱۹- نمودار غلظت Feدر درمنه(D) وقیچ(G) 199
شکل ۵ -۲۰- هسیتوگرام فراوانی Fe در گیاه درمنه.۱۹۹ شکل ۵ -۲۱- هسیتوگرام فراوانی Fe در قیچ ۱۹۹
شکل ۵- ۲۲- نمودار غلظت Hgدر درمنه(D) وقیچ(G 201
شکل ۵- ۲۳- هسیتوگرام فراوانی Hg در گیاه درمنه.۲۰۱ شکل ۵- ۲۴- هسیتوگرام فراوانی Hg در قیچ ۲۰۱
شکل ۵ -۲۵- نمودار غلظت Mnدر درمنه(D) وقیچ((G 203
شکل ۵- ۲۶- هسیتوگرام فراوانی Mn در گیاه درمنه۲۰۳ شکل ۵- ۲۷- هسیتوگرام فراوانی Mn در قیچ ۲۰۳
شکل ۵ -۲۸- نمودار غلظت Moدر درمنه(D) وقیچ((G 205
شکل ۵- ۲۹- هسیتوگرام فراوانی Mo در گیاه درمنه۲۰۵ شکل ۵ -۳۰- هسیتوگرام فراوانی Mo در قیچ ۲۰۵
شکل ۵ -۳۱- نمودار غلظت Niدر درمنه(D) وقیچ((G 207
شکل ۵ -۳۲- هسیتوگرام فراوانی Ni در گیاه درمنه.۲۰۷ شکل ۵- ۳۳- هسیتوگرام فراوانی Ni در قیچ ۲۰۷
شکل ۵- ۳۴- نمودار غلظت Pbدر درمنه(D) وقیچ((G 208
شکل ۵- ۳۵- هسیتوگرام فراوانی Pb در گیاه درمنه.۲۰۹ شکل ۵ -۳۶- هسیتوگرام فراوانی Pb در قیچ ۲۰۹
عنوان و شمارهصفحه
شکل ۵- ۳۷- نمودار غلظت Sbدر درمنه(D) وقیچ((G 210
شکل ۵ -۳۸- هسیتوگرام فراوانی Sb در گیاه درمنه.۲۱۰ شکل ۵ -۳۹- هسیتوگرام فراوانی Sb در قیچ ۲۱۰
شکل ۵ -۴۰- نمودار غلظت Znدر درمنه(D) وقیچ((G 212
شکل ۵- ۴۱- هسیتوگرام فراوانی Zn در گیاه درمنه.۲۱۲ شکل ۵- ۴۲- هسیتوگرام فراوانی Zn در قیچ ۲۱۲
شکل ۵ -۴۳- نمودار ستونی توزیع عناصرCu ، Zn ، Cr ,Fe ,Mn ,Ni، Ni، Al در گیاه درمنه و ریشه آن ۲۱۳
شکل ۵ -۴۴- نمودار ستونی توزیع عناصرMo ، Pb، ,Co Vدر گیاه درمنه و ریشه آن ۲۱۳
شکل ۵ -۴۵- نمودار ستونی توزیع عناصرCd ، Hg ,Sb در گیاه درمنه و ریشه آن ۲۱۴
شکل ۵ -۴۶- میانگین ضریب زیست انباشت(BACshoot) عناصر در گیاه درمنه و قیچ ۲۲۰
شکل ۵- ۴۷- میانگین ضریب زیست انباشت(BACroot) عناصر در گیاه درمنه. ۲۲۱
شکل ۵ -۴۸- میانگین ضریب انتقال در گیاه درمنه. ۲۲۲
کلیات
کانهزایی طبیعی، و فعالیتهای معدنکاری مهمترین عوامل آلودگی زمین زاد و انسانزاد در مناطق معدنی هستند که سبب آزادسازی و انتقال فلزات سنگین به محیطهای مختلف چرخه زیست زمین شیمیایی شده ، وحیات جانداران موجود در زیست بوم سامانهها را به خطر میاندازد(Akcil and Koldas, 2006). فلزات سنگین ترکیبات طبیعی سنگ ها وکانی های پوسته زمین می باشند و از طریق فرایند هوازدگی طبیعی و فعالیت های آتشفشانی وارد محیط می شوند(Keepax et al, 2011). چرخه مواد در طبیعت فرایندی بسیار مهم و اساسی است که نحوه توزیع و رفتار عناصر شیمیایی در زمین را رهبری می کند. خاک به عنوان بخشی از چرخه زمین شیمیایی، در چرخه عناصر نقش مهمی ایفا میکند(Merian, 2004). به جزء خاک های حاصل از هوازدگی فیزیکی و شیمیایی که مواد مادر آن دارای غلظت بالائی از عناصر هستند(مانند شیل های سیاه و سنگ های آذرین اولیه )، در سایر موارد غلظت بالای فلزات سنگین به فعالیت های انسان مربوط میباشد(.(jung, 2008 در چرخه زمین شیمیایی سطحی عناصر، خاک به عنوان محل تجمع عناصر و انتقال آن به گیاهان به شمار می آید. گیاهان هرکدام بسته به نوع خود، میزان و نوع عناصر موجود در خاک و مقدار عنصر قابل جذب خاک، عناصر را جذب کرده و می توانند وارد چرخه زیستی کنند. عناصر کمیاب به رغم غلظت بسیار پایین در خاک، به عنوان عناصر مغذی گیاهان و در ادامه از راه زنجیره غذایی برای انسان و سایر موجودات ضروری می باشند. لذا غلظت غیر مجاز این