واحد علوم تحقیقات مازندران گروه علوم انسانی پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشددر رشته حقوق ...

۴-۱-۱- عوامل جرم زای سرقت رایانه­ای. ۵۴

۴-۱-۱-۱- میزان تحصیلات ۵۴

۴-۱-۱-۲- عوامل ذهنی ۵۴

۴-۱-۱-۳- سن ۵۵

۴-۱-۱-۴- علل و انگیزه ­های روانی-عاطفی. ۵۵

۴-۱-۱-۴-۱- فقر عاطفی. ۵۶

۴-۱-۱-۴-۲-  ناکامی. ۵۷

۴-۱-۱-۴-۳-  حسادت ۵۷

۴-۱-۱-۴-۴- راحت طلبی و تنبلی اجتماعی. ۵۷

۴-۱-۱-۴-۵- خودنمایی ۵۸

۴-۱-۲- عوامل جرم زای اجتماعی. ۵۸

۴-۱-۲-۱- محیط فیزیکی. ۵۹

۴-۱-۲-۱-۱- محیط اقتصادی ۵۹

۴-۱-۲-۱-۱-۱- بیکاری ۶۰

۴-۱-۲-۱-۱-۱-۱- وجود فرصت­های اضافی ۶۰

۴-۱-۲-۱-۱-۱-۲- نداشتن درآمد کافی برای گذران زندگی ۶۰

۴-۱-۲-۱-۲-  محیط سیاسی. ۶۰

۴-۱-۲-۱-۳- آماده نبودن کشور برای ارائه خدمات رایانه­ای    ۶۰

۴-۱-۲-۲- محیط مجازی ۶۱

۴-۱-۲-۲-۱- گمنامی ۶۱

۴-۲- پیشگیری از سرقت رایانه­ای ۶۲

۴-۲-۱- پیشگیری غیر کیفری سرقت رایانه­ای. ۶۲

۴-۲-۱-۱- پیشگیری اجتماعی از سرقت رایانه­ای ۶۳

۴-۲-۱-۱-۱-  تبیین پیشگیری اجتماعی ۶۳

۴-۲-۱-۱-۲- اعمال پیشگیری اجتماعی از سرقت رایانه­ای ۶۴

۴-۲-۱-۱-۲-۱- گسترش و توسعه مهارتها و صلاحیتهای تربیتی والدین  ۶۴

۴-۲-۱-۱-۲-۲- ترغیب و تسهیل بروز انگیزش­های مشروع و سودمند ۶۴

۴-۲-۱-۱-۲-۳- بر حذر داشتن از سرقت رایانه­ای. ۶۵

۴-۲-۱-۱-۲-۴- آموزش و آگاهی افراد. ۶۵

۴-۲-۱-۱-۲-۵- نهادینه کردن اخلاق دینی در فضای مجازی ۶۶

۴-۲-۱-۲ : پیشگیری وضعی از سرقت رایانه­ای ۶۶

۴-۲-۱-۲-۱- تبیین پیشگیری وضعی سرقت رایانه­ای ۶۶

۴-۲-۱-۲-۲- اعمال پیشگیری وضعی در سرقت رایانه­ای. ۶۸

۴-۲-۱-۲-۲-۱- افزایش زحمات ارتکاب جرم. ۶۹

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۱-  تکنیک­های سخت تر کردن هدف. ۶۹

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۲- تکنیک­های کنترل­ کننده یا محدود­کننده دسترسی  ۷۰

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۳- کنترل یا محدود کردن دسترسی به ابزارهای تسهیل کننده جرم ۷۱

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۳-۱- اعطای حق دسترسی محدود به کاربران ۷۱

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۳-۲-  نصب نرم افزارها ۷۲

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۳-۳- رمز نگاری اطلاعات و داده­ ها.۷۲

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۳-۴- فیلترینگ ۷۳

۴-۲-۱-۲-۲-۱-۴- منحرف نمودن جهت ارتکاب جرم ۷۴

۴-۲-۱-۲-۲-۲- افزایش خطرات قابل پیش بینی جرم ۷۵

۴-۲-۱-۲-۲-۲-۱- تدابیر نظارتی. ۷۵

۴-۲-۱-۲-۲-۲-۲- نظارت غیر رسمی ۷۶

۴-۲-۱-۲-۲-۳- کاهش سود و منافع حاصل از ارتکاب سرقت رایانه­ای   ۷۷

۴-۲-۱-۲-۲-۳-۱- تقویت محافظت از آماج جرم ۷۷

۴-۲-۱-۲-۲-۳-۲-  کاهش یا حذف منافع قابل پیشبینی. ۷۸

۴-۲-۱-۲-۲-۳-۳-  کاهش جذابیت امکانات ارتکاب جرم. ۷۸

۴-۲-۱-۲-۲-۳-۴-  کاهش عوامل محرک در ارتکاب جرم ۷۹

۴-۲-۲- پیشگیری کیفری از سرقت سایبری ۷۹

۴-۲-۲-۱- تبیین مشکلات پیشگیری سرقت سایبری. ۸۰

۴-۲-۲-۱-۱- حقوق کیفری ماهوی ۸۰

۴-۲-۲-۱-۲- حقوق کیفری شکلی. ۸۲

نتیجه‌گیری و پیشنهادها ۸۵

فهرست منابع ۹۰

۱- منابع عربی ۹۰

۲- منابع فارسی. ۹۰

۲-۱- کتابها ۹۰

۲-۲- مقاله­ها و نشریه­ها. ۹۱

۳-۲ پایان نامه ­ها و تقریرها. ۹۲

چکیده انگلیسی . ۹۴

چکیده

اگر چه نمی­توان هیچ جامعه­ای را بدون جرم تصور نمود. در مقابل، انسان نیز هیچ گاه نسبت به وقوع جرم بی تفاوت نبوده و در راستای مبارزه با آن در تلاش است. سرقت رایانه ای به عنوان یک پدیده خطرناک در عصر الکترونیک و ارتباطات، نسبت به سرقت­های کلاسیک از قابلیت­های بسیار زیاد همچون دقت بالا، سرعت زیاد، ذخیره سازی حجم زیاد اطلاعات، سهولت ارتکاب، خستگی ناپذیری و سایر محاسن از طرفی و فراملی بودن و محدود به مکان خاص نبودن گسترگی فضای کامپیوتر و کاربران از طرف دیگر، سبب شد که اینگونه جرایم را نتوان در قالب سرقت سنتی قرار داد.

در جهت تبیین جرم شناختی سرقت رایانه­ای که یکی از جرایم مالی رایانه­ای محسوب می­شود، شخصیت شناسی بزهکاران سایبری و ریشه یابی بزهکاری با روش های پیشگیرانه موثر است. آنچه در عوامل سرقت سایبری مورد تاکید است، شناسایی عوامل  فردی و اجتماعی تاثیر گذار در این جرم است و در بحث پیشگیری اجتماعی آنچه مد نظر است خنثی سازی انگیزه ارتکاب جرم در مرتکب می­باشد و در پیشگیری وضعی، محیط ارتکاب جرم را مورد توجه قرار می­دهد. در نهایت، پیشگیری کیفری الزامات قانون گذار به جرم انگاری رفتارهای قابل ارتکاب در محیط رایانه­ای و همچنین اعمال کیفر بر مرتکب و چالش هایی که در این زمینه وجود دارد را مورد بحث قرار می­دهد.

واژگان کلیدی

سرقت، رایانه، جرم، عوامل، پیشگیری

فصل اول-

کلیات

در این فصل با توجه به موضوع مورد بررسی به بیان مقدمه­ای برای روشن شدن موضوع و توضیح مسأله مورد تحقیق، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، اهداف ما از بررسی موضوع، سؤالات مطرح شده در ذهن و فرضیات، روش انجام تحقیق و ساختار کلی تحقیق پرداخته­ایم تا تا اندازه­ای اطلاعاتی راجع به موضوع بدهیم و در فصل­های بعدی پس از بررسی موارد مطرح شده به نتیجه مطلوب دست یابیم.

۱-۱- مقدمه

عصر حاضر را به حق عصر فن آوری اطلاعات نامیده­اند. رایانه یکی از ساختارهای بسیار مهم و منحصر به فردی است که همه ابعاد زندگی را دگرگون ساخته و آثار گسترده و شگرفی بر جای گذاشته است.

در ابتدای ورود رایانه به زندگی انسان، تنها بخش­های خاصی از جامعه تحت تاثیر آن قرار گرفته بود، ولی در سالهای اخیر نهضت فن آوری اطلاعات به طور بنیادین جوامع بشری را در کلیه امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تغییر و متحول نموده است تا جایی که اکنون به سختی می­توان بخشهایی از جوامع توسعه یافته یا در حال توسعه را یافت که تحت تاثیر آن قرار نگرفته باشند.[۱]

رشد دنیای تکنولوژی اطلاعاتی جنبه­ های منفی نیز دارد. بدین مفهوم که امکان رفتارهای ضد­اجتماعی و مجرمانه را به وجود آورده که بیش از این به هیچ وجه امکان پذیر نبوده است. سیستم­های کامپیوتری فرصتهای تازه و بسیار پیشرفته­ای برای قانون شکنی در اختیار انسان قرار می­دهد و توان بالقوه ارتکاب گونه­های مرسوم و کلاسیک جرایم را به شیوه ­های غیر مرسوم جدید سوق می­دهد.[۲] در محیط سایبری با خلق دنیای مجازی موانع بسیاری از بین رفته و ارتکاب جرایم تسهیل شده­است. فضای سایبر شرایطی را به وجود آورده که بزهکاران می­توانند در مکان­هایی غیر از جاهایی که آثار و نتایج اعمال آنها ظاهر می­شود مرتکب جرم شده و به راحتی و با کمترین

 هزینه و اضطراب، بیشترین خسارات و صدمات را به بار آورد و در عین حال ناشناخته باقی بمانند.

تعداد این جرایم در چنین مدت اندکی آنچنان فزونی یافت که هر روز شاهد بروز عنوان و شکل جدیدی از آنها هستیم.

پیش از این شیوه چنین بود که با بروز طیف خاصی از جرایم، آنها را در چهار چوب همان تقسیم بندی ها و قالب های سنتی حقوق کیفری نظیر جرایم علیه اشخاص، اموال، امنیت و آسایش عمومی تدوین و مدرج می کردنند. جرایم سایبر نیز در ابتدا از چنین شیوه­ای  تاسی می­کرد و به همین خاطر چنین می­نمود که این جرایم بیشتر همان جرایم سنتی هستند که از طریق فن آوری های نوین چیزی بیش از ابزار- که در حقوق کیفری اهمیت آنچنانی ندارد- نیستند.[۳]

کامپیوتر با توجه به قابلیت های بسیار زیاد همچون دقت بالا، سرعت زیاد، ذخیره سازی حجم زیاد اطلاعات، خستگی ناپذیری و سایر محاسن از طرفی و فراملی بودن و محدود به مکان خاص نبودن گسترگی فضای کامپیوتر و کاربران از طرف دیگر، باعث شده است تا عده­ای سودجو و فرصت طلب با کسب مهارت و دانش لازم، راه ها و شریانهای لازم را برای ورود به سیستم های کامپیوتری دولتی، خصوصی و اداری بدست آورند و موجب بروز مشکلات و خسارت فراوانی شوند.  افزایش چشمگیر سوءاستفاده کامپیوتری و بالا بودن حجم خسارت و زیان های وارده موجب گردید تا افراد مختلف از جمله جرم شناسان، حقوقدانان و متخصصان کامپیوتر به مطالعه و بررسی همه جانبۀ این پدیده روی آورند.

سرقت از با سابقه­ترین جرایم بشری است که در جامعه­های مختلف به شیوه ­های گوناگون دیده می­شود. این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونی­ها و تغیرات زیادی شده اما تنها چیزی که از بدو پیدایی و شکل گیری آن تا کنون ثابت مانده زشتی و مذموم بودن ماهیت آن است.

با گذشت زمان شیوه­ها و روش­های سرقت به نوع اموال و اشیاء مسروقه و وسائل و ابزار مورد استفاده برای ارتکاب سرقت تغییر یافته، به طوری که امروزه برخی از سارقان از آخرین تکنیک­ها و تکنولوژی­ها برای پیشبرد کار خود استفاده می­ کنند. به همین لحاظ شیوه مقابله و روش های برخورد با آنها متناسب با دگرگونی های سرقت و گرایش به آن تغییر یافته، مقابله با آن نیز دشوار تر شده است.    هرچند برخی بر این باورند که اصلاح قوانین سنتی جزایی پاسگوی نیازها در برابر جرایم سایبری است در مقابل عده ای معتقدند دنیای مجازی دنیای جدیدی است و مجرمان سایبر از لحاظ  جرم شناسان از مجرمان متفاوتند و مجازات ها و درمان های متفاوتی را نیاز دارند.

سرقت یک پدیده اجتماعی است که عوامل این پدیده را می­توان چنین بر شمرد: عامل اقتصادی، عامل سیاسی، عامل اجتماعی، عامل شخصی، نارسایی­های قانونی و عامل قضایی. که این عوامل می­توانند این پدیده را هم افزایش دهد و هم کاهش دهد. لذا یکی از راه­های کاهش سرقت رایانه­ای، پیشگیری است.

اقدامات پیشگیرانه غیر قهر آمیز به طور خاص ناظر بر پیشگیری است، یا بر خود فرد اعمال می­شود یا بر وضعیت. زیرا فرض بر آن است که تعامل میان عوامل شخصی و

مطلب دیگر :

منبع تحقیق با موضوع کتاب های درسی

 وضعی، شخص را در معرض ارتکاب جرم قرار داده و ما در صدد خنثی کردن آن هستیم.

جرم انگاری افعال به عنوان آخرین حربه علیه هنجار شکنان مورد توجه قرار می­گیرد. وضع قانون مناسب یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با وقوع جرم از سوی افرادی است که نقض هنجار نموده و تدابیر پیشگیرانه و منعی را هم خنثی کرده­اند.

۱-۲- بیان مساله

با ورود انسان به عصر اطلاعاتی و دست یابی به تکنولوژی ارتباطات و فن آوری اطلاعات و تولد فضای مجازی عرصه­ای دیگر در زندگی انسان امروز پدید آمده و با رشد سریع دنیای مجازی در چند سال گذشته، تجربه زندگی جدید و متفاوتی برای بشر فراهم شده است. از طرفی همانطور که این جهان مجازی مرزهای و قلمروهای سرزمینی را در نوردیده و خود را از قید  و بند زمان و مکان رها ساخته است، در عین حال با جهان واقعی پیوند تنگاتنگی دارد.

ورود بشر به جهان مجازی شرایط جدیدی را به دنبال داشته­است. در این دنیا انسانها هویت جدیدی پیدا می­ کنند و می­توانند در دنیای باز نمایی شده مجازی خود را باز بیابند. فضای مجازی که منشا تحولات گوناگون در زندگی بشر بوده، به همان اندازه که شرایط زندگی را بهبود بخشیده، زمینه مساعدی برای ارتکاب جرم نیز بوده است.

جرم و جنایت سابقه طولانی در زندگی انسان دارد. به عبارت دیگر جرم پدیده اجتناب ناپذیر سازمان اجتماعی است. تاریخ نشان می­دهد به موازات به وجود آمدن جرم در جامعه انسانی، بشر همیشه به دنبال راهکارهایی برای مبارزه و پیشگیری از آن بوده است.

علم جرم شناسی دارای یک پیشینه صد ساله است و در حقیقت در پی کشف عوامل جرم زا و شرایط موثر در بروز رفتارجنایی بوده تا به مدد آن و البته  بهره­ گیری از تمامی تخصص­های علمی به روش های پیشگیری از حدوث جرایم و روش های درمان و اصلاح و تربیت  بزهکاران دست یابد.

جرم شناسی در حوزه سایبر دارای گسترده ­ای وسیعی از شخصیت شناسی بزهکاران سایبر و ریشه­یابی  بزهکاری سایبر با روش های پیشگیرانه از اینگونه جرایم است.

قربانیان جرایم سایبر در واقع قربانیان پیشرفت تکنولوژی هستند اما نکته قابل توجه در این بین آن است که بسیاری از بزه­دیدگان جرایم سایبری براحتی طعمه بزهکاران سایبری می شوند.

لذا ما بر این باوریم که قربانیان جرم سایبری همیشه بی گناه نیستند و چه بسا خودشان ناخواسته آغازگر بزه سایبری هستند. ضعف شخصیتی، فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت داده­ ها مواردی است که قربانی بزه سایبری را در قربانی شدنش مساعدت می­ کند.

عوامل بسیاری در شکل گیری جرایم سایبری موثرند همچون عوامل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، مشکلات روحی و روانی که جرم سرقت در فضای مجازی  هم شکل گرفته از این عوامل است. در بررسی علل و انگیزه های سرقت می توان از عوامل متعددی نام برد که در یک بررسی کلی می­توان به دو دسته از عواملی که در این پدیده تاثیر قابل توجهی دارند اشاره نمود:

• علل اجتماعی،اقتصادی

۲- علل و انگیزه روانی- عاطفی.

بدون تردید فقر اقتصادی و نیاز مالی تاثیر به سزایی در ارتکاب سرقت سایبری دارد. فقر و محرومیت مادی یکی از  مهمترین عوامل به وجود آورنده سرقت است. فردی که دچار این آسیب اجتماعی است از یک سو از لحاظ روانی احساس حقارت ومغبون بودن می­ کند، از جامعه طلبکار می­شود و از سوی دیگر چون  جامعه را مسئول محرومیت و فقر خود می پندارند نوعی احساس انتقام در او پرورش می یابد.

بسیاری از سرقت سایبری بیش از آن که ریشه اقتصادی داشته باشد، ناشی از عوامل سیاسی و اجتماعی است. از قبیل افزایش توقعات، تجمل گرایی به ویژه توسط رهبران جامعه، که علاوه بر تاثیر نامطلوب در جامعه، انگیزه ارتکاب جرایم مالی را افزایش می­دهد.

لذا مهمترین مسئله در مقابله با جرایم سایبری مسئولیت پذیری دولت در سیاست گذاری کارشناسانه و همه سو نگر برای تدوین سیاستها، قوانین و مقررات مناسب حمایتی، هدایتی، نظارتی است در این مسیر بهره گیری از توان علمی و اجرایی کشور، رویکرد میان رشته­ای و میان بخشی ضروری است. باید با توجه به خصوصیت مجرمین سایبری و علل و انگیزه ­های سرقت سایبری راه معقولی برای پیشگیری این جرایم در نظر گرفت. آیا فرقی نیست بین افرادی که به قصد تفنن و خود نمایی مرتکب سرقت  در فضای مجازی  می­شوند با افرادی که دارای تخصص فنی و دانشگاهی هستند که مرتکب جرایم خطرناک و جدی می­شوند که موجب خسارت هنگفت می­گردد؟

راه عاقلانه برای پیشگیری جرایم سایبری کدام است؟ سختگیری­های قانونی و مراقبت از افراد مانند طناب کشی های وسط استخر برای عبور نکردن شناگران در محدوده امن و به کارگیری غریق نجات های متعدد، یا آموزش علمی شنا؟

مجازات زمانی بازدارنده­است که زمینه ­های ارتکاب  جرم را از بین ببریم. البته این گفته بدان معنا نیست  که متهمان را از مجازات  معاف کرد بلکه این گفته توصیه می­ کند که زمینه جرم را بشناسیم تا به نتیجه مطلوب برسیم. به گفته یکی از جامعه شناسان:«پلیس­های آینده مجبور خواهند بود که قانون را نه به وسیله اسلحه بلکه به وسیله مغزشان به اجرا