چکیده
امروزه به علت مقاومت میکروارگانیسمها در برابر آنتی بیوتیکها، استفاده از گیاهان دارویی جهت دستیابی به ترکیبات جدید غلبه بر آنها، امری مهم و ضروری است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات ضد میکروبی عصاره متانولی و آبی لیموترش در برابر باکتری ها و کپک بود. در این تحقیق ابتدا عصاره پوست لیمو به دو روش آبی و متانولی استخراج گردید. سپس غلظتهای ۲۵/۶، ۵/۱۲، ۲۵ و ۵۰% از عصارههای استخراج شده تهیه گردید. در نهایت، اثر بازدارندگی هر دو نوع عصاره بر باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا تیفی، اشرشیاکلی، باسیلوس سرئوس، استرپتوکوکوس پیوژنس و قارچ آسپرژیلوس فلاووس بررسی شد. روش مورد استفاده سنجش قطر هاله مهار با روش دیسک دیفوژن بود. نتایج نشان داد عصاره متانولی استخراج شده از پوست لیموترش بیشترین و کمترین اثر بازدارندگی را به ترتیب بر روی باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سرئوس داشت. در همه انواع باکتریهای مورد آزمون به استثنا اشرشیاکلی، اثر بازدارندگی عصاره متانولی استخراجی بیشتر از اثر عصاره آبی بود. در مورد همه سویههای مورد آزمون با افزایش غلظت عصاره قطر هاله بازداری نیز به شکل معنیداری افزایش یافت.
مطلب دیگر :
امروزه ایمنى غذا یک مباحث مهم سلامت عمومى جامعه است. تخمین زده مىشود که حدود %۳۰ مردم کشورهاى صنعتى از بیمارىهاى ناشى از غذا رنج مىبرند (بارت، ۲۰۰۴). طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت سالانه ۹میلیون نفر در جهان جان خود را بر اثر مسمومیتهای ناشی از مصرف غذا و آب آلوده از دست می دهند (اوسلاح و همکاران،۲۰۰۷). بیماریهای حاصل از مصرف غذاهای آلوده به باکتریهای پاتوژن از اهمیت فراوانی در بهداشت عمومی برخوردار بوده و سالانه خسارتهای مالی و جانی فراوانی را به جوامع تحمیل مینماید. به عنوان مثال در کشور کانادا هزینه درمان بیماری های ناشی از مصرف گوشت آلوده به پاتوژنهای غذایی، بالغ بر ۵۰۰ میلیون دلار در سال میباشد (اوسالا و همکاران، ۲۰۰۵). در سال ۱۹۹۹مرکز کنترل و پیش گیری بیماریها اعلام کرد که سالانه ۷۶ میلیون نفر در ایالات متحده بر اثر پاتوژن های مواد غذایی بیمار میشوند. چنین بیماریهایی سالانه منجر به ۲۲۵۰۰۰ مورد بسترى در بیمارستان و ۵۰۰۰ مورد مرگ میگردند. مطابق ارزیابی دپارتمان کشاورزی ایالات متحده هزینه های پزشکی و زیانهاى اقتصادى ناشى از دورریزى مواد غذایى ایجاد کننده بیماری غذایی در محدوده ۵/۶ تا ۹/۳۴ بیلیون دلار در هر سال است (وحیدی و همکاران، ۲۰۰۲).
با توجه به این گزارشها و لزوم تأمین امنیت غذایی جامعه، تولید مواد غذایی سالم، ایمن و با کیفیت یکی از اهداف مهم تولید کنندگان مواد غذایی به شمار میرود (شهنیا و خاکسار، ۱۳۹۱). بنابراین هنوز به روشهاى جدید جهت کاهش یا حذف پاتوژنهاى غذایى در حد امکان در ترکیب با روشهاى موجود نیاز مىباشد (بارت،۲۰۰۴).
از آنجا که مصرف کنندگان به ایمنی مواد غذایی که حاوی نگهدارنده های سنتزی بوده، اطمینان ندارند به مصرف مواد غذایی طبیعی که از محصولات طبیعی به عنوان نگهدارنده جایگزین نگهدارنده های شیمیایی استفاده شده گرایش پیدا کردند. یکى از روشهاى تولید غذاى سالم استفاده از مواد با ساختار طبیعى است. استفاده از اسانسها و عصارههاى گیاهى به عنوان افزودنىهاى ضد باکترى و ضد قارچى یکى از این روشها مىباشد. حدود ۳۰۰۰ نوع اسانس شناخته شده است که در حدود ۳۰۰ نوع از نظر تجارى، مخصوصاً با هدف تجارت عطر و چاشنى مهم هستند به طورى که تعدادى از این اسانسها خواص ضد میکروبى دارند. در کنار خواص ضد میکروبى اسانس ها یا ترکیبات شان، اثرات ضد ویروسى و ضد قارچى، ضد مسمومیتى، ضد انگلى و ضد حشره نیز مشخص شده است (بارت،۲۰۰۴).
در واقع گیاهان دارویی مخازن غنی از متابولیتهای ثانویه و در واقع منابع موثره اساسی بسیاری از مواد دارویی میباشند . که یک یا برخی از اندام های آنها حاوی ماده ی مؤثره است . این ماده که کمتر از ۱% وزن خشک گیاه را تشکیل می دهد، دارای خواص دارویی مؤثر بر موجودات زنده است.