دانلود پایان نامه ارشد با موضوع:جعل اسناد هویتی و نقش آن در جرم کلاهبرداری...

2-4-1سوالات فرعی.. 8

5-1: اهداف تحقیق.. 8

6-1:فرضیات تحقیق.. 9

1-7  تعریف مفاهیم و اصطلاحات.. 10

1-7-1 جعل.. 10

تعریف قانونی جعل.. 10

1-7-2 سند.. 11

1-7-3 اسناد هویتی.. 12

1-7-4  جعل اسناد.. 12

1-7-5 کلاهبرداری.. 12

تعریف قانونی کلاهبرداری.. 13

1-8 ساختار تحقیق:.. 13

1-9موانع و مشکلات تحقیق.. 14

فصل دوم: مروری بر ادبیات پیشینه تحقیق.. 15

2-1 پیشینه تحقیق.. 16

2-2.  تاریخچه سند.. 22

2-3انواع سند.. 23

2-3-1 اسناد رسمی.. 23

2-3-1-1انواع سند رسمی.. 23

2-3-2 اسناد عادی.. 24

2-3-2-1 انواع اسناد عادی.. 24

2-4 هویت و تعریف آن.. 25

2-4-1) تعریف لغوی هویت :.. 25

2-4-2 تعریف اصطلاحی هویت :.. 25

2-4-3 تعریف حقوقی هویت :.. 26

2-5 تاریخچه اسناد هویتی.. 26

2-5-1 در ایران قبل از اسلام.. 26

2-5-2 در ایران بعد از اسلام.. 27

2-6 تعریف اسناد هویتی.. 28

2-7 وجوه افتراق و اشتراک اسناد سجلی با اسناد هویتی.. 29

2-8 انواع اسناد هویتی.. 30

2-8-1 اسنادی که فقط کارکرد هویتی دارند.. 31

2-8-1-1تاریخچه شناسنامه.. 32

2-8-1-2 تعریف شناسنامه.. 33

2-8-1-3 وضعیت فعلی شناسنامه.. 34

2-8-1-4کارت شناسایی ملی.. 34

2-8-1-5 تعریف شماره و کارت ملی.. 35

2-8-2 اسنادی که علاوه بر کارکرد ویژه خود نقش هویتی نیز ایفاء می‌کنند.    35

2-8-2-1 گذرنامه.. 35

2-8-2-1-1 تاریخچه گذرنامه.. 36

2-8-2-1-2 تعریف گذرنامه.. 37

2-8-2-2 گواهینامه رانندگی.. 37

2-8-2-2-1 تاریخچه گواهینامه.. 37

2-8-2-2-2 تعریف گواهینامه.. 38

2-8-2-3  کارت پایان خدمت.. 38

2-8-2-3-1  تاریخچه کارت پایان خدمت.. 39

2-8-2-3-2 معافیت از خدمت وظیفه عمومی.. 40

2-8-2-4 مدارک شناسایی صنفی.. 40

2-9 تکنولوژی های پیشرفته اسناد هویتی.. 42

2-10 تکنولوژی کارت های هوشمند.. 43

2-10-1 انواع کارتهای هوشمند.. 43

2-10-1-1کارتهای برجسته .. 43

2-10-1-2 کارت های مغناطیسی.. 43

2-10-1-3  کارتهای الکترونیکی.. 43

2-10-1-4 کارتهای حافظه نوری.. 44

2-10-2  فواید کارت های هوشمند.. 44

این مطلب را هم بخوانید :

2-11 تکنولوژی نقطه هوشمند.. 45

2-11-1قابلیت تکنولوژی نقطه هوشمند.. 45

2-12 تکنولوژی هولوگرام.. 45

2-12-1 تاریخچه هولوگرام.. 46

2-12-2 ویژگی های مهم هولوگرام.. 47

2-12-3 رده های امنیتی در هولوگرام.. 48

2-13-3-1گروه اول یا سطح امنیتی پایین: 48

2-13-3-2 گروه دوم یا سطح امنیتی متوسط: 48

2-13-3-3 گروه سوم یا سطح بالای امنیتی: 49

2-13 : تکنولوژی بارکد.. 49

2-13-1 تاریخچه بارکد.. 49

2-13-2انواع بارکد.. 51

2-13-2-1 نماد EAN 13.. 51

2-13-2-2 نماد CODE 128.. 51

2-13-2-3 نماد EAN 128.. 52

2-14 جعل سند و استفاده از سند مجعول.. 53

2-14-1 تاریخچه جعل.. 53

2-14-1-1جعل در حقوق کیفری اسلام.. 53

2-14-1-2جعل در حقوق جزای ایران قبل از انقلاب.. 54

2-14-1-3جعل در حقوق جزایی ایران بعد از انقلاب.. 54

2-14-2تعریف و مفهوم جعل.. 55

2-14-2 -1مفهوم لغوی جعل.. 55

2-14-2-2مفهوم اصطلاحی جعل.. 55

2-15 ارکان تشکیل دهنده جرم جعل اسناد هویتی.. 56

2-15-1  رکن قانونی.. 56

2-15-2رکن مادی.. 58

2-15-2-1ساختن نوشته یا سند.. 59

2-15-2-2ساختن مهر و امضای اشخاص رسمی و غیر رسمی.. 60

2-15-2-3خراشیدن یا تراشیدن.. 61

2-15-2-4 قلم بردن.. 61

2-15-2-5 الصاق.. 62

2-15-2-6محو.. 62

2-15-2-7 اثبات.. 63

2-15-2-8 سیاه کردن.. 63

2-15-2-9 تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی آن    64

2-15-2-10 الصاق نوشته ای به نوشته ای دیگر.. 64

2-15-2-11 به کاربردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن.. 65

2-15-2-12ساختن مهر یا امضاهای اشخاص حقیقی یا حقوقی به قصد تقلب    66

2-16- ضررهای ناشی از جرم جعل.. 66

2-16-1 ضررهای مادی و معنوی فردی ناشی از جعل.. 66

2-16-2 ضررهای اجتماعی ناشی از جرم جعل.. 67

2-17 روشهای جعل در اسناد هویتی.. 68

2-17-1 ایجاد تغییرات در مندرجات سند و مشخصات دارنده آن.. 68

2-17-1-1تغییرات شیمیایی:.. 68

2-17-1-2تغییرات فیزیکی:.. 69

2-17-1-3 الحاق:.. 69

2-17-1-4 تعویض یکی از صفحات سند هویتی:.. 70

2-17-2 تغییر و جابجایی عکس.. 70

2-17-3  ارائه مدارک هویت و غیره :.. 71

2-17-4  دخل و تصرف در امهار روی سند :.. 71

2-17-5 ساخت و تکثیر سند:.. 72

2-18 جرم کلاهبرداری.. 73

2-18-1 تاریخچه کلاهبرداری.. 74

2-18-2 تعریف کلاهبرداری.. 75

2-18-3-عناصر تشکیل دهنده کلاهبرداری.. 77

2-18-3-1 رکن قانونی کلاهبرداری.. 77

2-18-3-2 رکن مادی جرم کلاهبرداری.. 77

2-18-3-2-1 رفتار مرتکب.. 78

2-18-3-2-2 شرایط و اوضاع احوال لازم برای تحقق جرم کلاهبرداری    79

2-18-3-2-3 حصول نتیجة مجرمانه.. 80

2-18-3-3 رکن روانی جرم کلاهبرداری.. 81

2-18-4 شیوه های کلاهبرداری  با استفاده از اسناد هویتی جعلی    81

2-18-4-1 کلاهبرداری  از طریق افتتاح شرکت های واهی.. 81

2-18-4-2 افتتاح حساب های بانکی برای کلاهبرداری.. 82

2-18-4-3 جعل عنوان با مدرک شناسایی غیرواقعی و اخذ مال از طریق آن    83

2-18-4-4 کلاهبرداری  از طریق وصول چک های بانکی.. 84

2-18-4-5 کلاهبرداری به منظور استفاده از امکانات ویژه دولتی    85

2-18-4-6 کلاهبرداری  از طریق سوء استفاده از موقعیت اجتماعی قشر خاص    86

2-18-4-7 کلاهبرداری  از طریق فروش اموال غیر با جعل مدراک هویتی    87

فصل سوم: روش تحقیق.. 88

3-1-مقدمه.. 89

3-2-روش تحقیق.. 89

3-3-جامعه آماری.. 90

3-4-نمونه و روش نمونه گیری.. 90

3-4-1-نمونه:.. 90

3-4-2-برآورد حجم نمونه.. 91

3-5-ابزارهای پژوهش.. 92

3-6-روایی پرسشنامه.. 92

3-7-پایایی پرسشنامه.. 93

3-8-شیوه جمع آوری اطلاعات.. 94

3-9-روش های تجزیه و تحلیل داده ها.. 94

3-10- ویژگی های منطقه مورد مطالعه.. 94

3-10-1- موقعیت و وسعت.. 94

3-10-2- ویژگی های آب و هوایی.. 96

3-10-3- ویژگی های انسانی اجتماعی.. 101

3-10-3-1– خصوصیات جمعیتی.. 101

3-10-3-2– نسبت جنسی و سنی جمعیت.. 102

3-10-3-3- وضعیت باسوادی.. 102

3-10-3-4- مذهب، گویش و زبان.. 103

3-10-3-5- مهاجرت.. 105

3-10-3-6- اشتغال.. 105

3-10-3-7- وضعیت اقتصادی.. 106

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری.. 110

4-1-مقدمه.. 111

4-2-بررسی ویژگی های جمعیت شناختی گروه نمونه.. 111

4-3-آمار استنباطی.. 114

4-3-1- بررسی نرمال بودن توزیع جامعه.. 114

4-3-2- آزمون فرضیات پژوهش.. 115

فصل پنجم: نتیجه‌گیری.. 121

5-1- مقدمه.. 122

5-2- نتیجه گیری.. 122

5-3- نتایج فرضیات.. 122

5-4- پیشنهادات.. 124

فهرست منابع.. 136

فصل نخست: کلیات تحقیق

    چکیده:

اسناد هویتی مدارکی هستند که برای شناسایی و احراز هویت افراد مورد استفاده قرار می گیرد و پنج سند همچون شناسنامه، گذرنامه، گواهینامه و کارت پایان خدمت و مدارک شناسایی صنفی مانند کارت های شناسایی اداره های مختلف را شامل می شود. این اسناد به لحاظ کارکرد های ویژه ای که دارند پایه و مبنای صدور سایر اسناد نیز قرار می گیرند و حایز اهمیت بوده و لازم است صحت مفاد و محتوای آنها رعایت شده و به صورت مجعول و غیر واقعی مورد استفاده واقع نشوند. اما علی رغم این اهمیت اسناد موصوف در معرض انواع تخلفات از جمله جعل قرار دارند. روش تحقیق در این پژوهش به صورت به صورت میدانی و توصیفی پیمایشی می‌باشد.

نتیجه تحقیق حاکی است در وقوع جرائم علیه اموال شناسنامه بیشتر از سایر اسناد هویتی مورد جعل قرار می گیرد و رابطه معنادار بین این موضوع وجود دارد. جابجائی عکس در اسناد هویتی متداول ترین شیوه جعل اسناد برای ارتکاب جرائم کلاهبرداری است، بین این موضوع رابطه معناداری وجود دارد. در مجموعه جرائم علیه اموال، اسناد هویتی مجعول بیشتر برای ارتکاب کلاهبرداری مورد استفاده قرار می‌گیرند که در شهرستان شهرکرد رابطه معناداری بین این موضوع وجود دارد.

واژگان کلیدی: جعل، سند، اسناد هویتی، جعل اسناد، کلاهبرداری، شناسنامه.

1-1 : مقدمه

در دنیای کنونی جرایم روز بروز متحول تر و متغیرتر نسبت به گذشته می شوند. در دنیای علم و تکنولوژی و فناوری جرایم شکل جدید و پیچیدگی به خود می گیرد. چنا نچه راه پیشگیری  و مقابله در مسیر پویایی و توسعه قرار نگیرد جامعه بشری متضرر و نظم و امنیت مخدوش و آسایش عمومی مورد تعرض قرار می گیرد.گاهاً مشاهده می گردد که راههای پیشگیرانه قوانین مبارزه با جرایم در یک برهه زمانی ناکارآمد و ناتوان می گردد . قانون و راه پیشگیری موثر، نیاز به حیات و روح تازه ای دارد. در جامعه امروزی و گذشته علیرغم اینکه اکثریت افراد خود را مکلف به تبعیت قانون می دانند، متاسفانه در این میان افراد سود جو هستند که با عدول و سر پیچی از قانون و حتی نقض قوانین منافع خود را در آن می بینند. وقتی این سرپیچی شکل خاص مجرمانه وتناقص در برابر نظم و امنیت جامعه می گیرد برای دفاع از حقوق جامعه نیاز به واکنش های باز دارنده ای دارد که بتواند پدیده مجرمانه را مهار ساخته و کنترل کند.

در میان جرایم جعل اسناد مهمترین اثرگذاری را درجامعه علیه مالکیت و اموال و به تبع ثبات اقتصادی وسلب آسایش واعتماد مردم و امنیت اشخاص و اختلال در سازمانها و روابط جامعه دارد. بنابراین یکی از مسائل مهم حقوق کیفری است و جزء جرایم علیه آسایش عمومی است. کارشناسان معتقدند که درکشور ما استحکام و امنیت اسناد ضعیف بوده و دارای فقر امنیتی می باشد. امروزه به سادگی جعل و شبیه سازی اسناد ومدارک قابل تصور می باشد و جاعلان حرفه ای هر روز ابعاد تازه تری از جعل اسناد به نمایش می‌گذارند. مجرمین جعل وکلاهبرداری را نسبت به سایر جرایم به سرعت و سهولت مرتکب می‌شوند. میزان ارتکاب جعل وکسب منفعت رو به توسعه و پیشرفت است پیشگیری و حفاظت از اسناد و اتخاذ راهکارهای مناسب لزومی است در برابر سیل تهاجم جاعلین که با برنامه ریزی و دقت نظر مسئولین و محققین و کارشناسان امر به دست می آید. پیشرفت الکترونیکی درجامعه امروزی تهدید بسیار جدی در خصوص ارتکاب جعل با شیوه ها و تکنیک های جعل اسناد می باشد.

در این تحقیق با توجه به وسعت و گستردگی بحث جعل اسناد و تنوع جرائمی‌که با استفاده از اسناد مجعول به وقوع می‌پیوندند ، شاخه ای از اسناد تحت عنوان اسناد هویتی ( مدارک و اسنادی که برای احراز هویت و شناسایی افراد در جامعه کاربرد دارند ) را مورد بررسی قرار می دهیم و نقش آن را در جرم کلاهبرداری بیان می کنیم.

2-1 : بیان مسئله

یکی از عوامل مهم تنظیم روابط مختلف افراد جامعه با یکدیگر اسنادی است که مردم به آن ها اعتماد دارند و اگر این اعتماد و اطمینان افراد جامعه نسبت به اسناد تنظیمی‌سلب شود ، امنیت و نظم اجتماعی و روابط اجتماعی آن جامعه با اخلال روبرو خواهد شد . بنابراین حفظ و رعایت صحت مفاد و محتوای آن ها جهت جلب اعتماد عمومی‌لازم و ضروری است. جعل یک سند با استفاده از آن ارتباط تنگاتنگی داشته و در حقیقت عمل جعل سند مقدمة بزه استفاده از سند مجعول است  و مکمل هم محسوب می‌شود و جعل اسناد برای استفاده از آن بوده و جاعل در جعل سند هدف نهایی خود را که بهره برداری از این سند مجعول است دنبال می‌کند. از جمله اسناد مهمی‌که در هر جامعه ای کاربرد روزمره داشته و در کلیه نهادها و ارگانها و سازمانهای دولتی و خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد اسناد هویتی هستند و این اسناد پایه و اساس صدور سایر اسناد در سازمان های دولتی و غیره از قبیل ادارات و مراجع رسمی، ثبتی و … قرار می‌گیرند(ریموند گسن، ترجمه مهدی کی نیا، 1375، صفحه 68)

بنابراین عدم دقت در جعلی بودن این گونه اسناد ممکن است سبب صدور اسناد صحیح دیگر می‌شود که مورد سوء استفاده قرار گرفته و در تحقق جرائم مختلف موثر بوده و کشف و تعقیب کیفری مجرمین را هم با مشکل مواجه کند. با بررسی سوابق موجود در مراجع قضایی و انتظامی ‌مشخص می‌شود که مجرمین حرفه ای و تبهکاران به عادت با شگردهای مختلفی از آسیب پذیری های اسناد هویتی که دارای کاربردهای فراوانی هستند بهره گرفته و با جعل آنها جرائم مختلفی را که عمدتاً جرائم مالی هستند مرتکب می‌شوند(نجفی ابرند آبادی،1383،ص19).

آگاهی متولیان امر از چگونگی نقش اسناد هویتی در وقوع جرائم علیه اموال برای اینکه بتوانند با این پدیده مبارزه اساسی و ریشه ای و موفق به شکل سازماندهی شده داشته باشند. اسناد هویتی مدارکی هستند که برای احراز هویت و شناسائی افراد به کار می‌روند و شامل ۶ سند، شناسنامه، کارت ملی، پایان خدمت یا معافیت از خدمت‌، گذرنامه و مدارک شناسائی صنفی مانند کارت‌های شناسایی ادارات دولتی را شامل می شود . این اسناد پایه و اساس سایر مدارک نیز قرار می‌گیرد و به همین لحاظ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و در جامعه نیز از اعتبار خاصی برخوردار هستند و به لحاظ موارد فوق الذکر مورد توجه مرتکبین جرائم گوناگون خصوصاً جرائم علیه اموال ( کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت و چک پرداخت نشدنی ) قرار می‌گیرد و مرتکبین جرائم مذکور با جعل اسناد هویتی و با سوء استفاده از عملکردهای این اسناد به اهداف مجرمانه خود نائل می شوند. تنظیم اسناد هویتی بنام تک تک افراد جامعه جهت شناسایی آنان و برقراری نظم و انضباط و امنیت اجتماعی به عنوان یک نیاز به موازات پیشرفت جوامع انسانی احساس و اقدام به این امر شد . بنابراین تعرض به یک سند هویتی مثل شناسنامه نه تنها تعرض به حقوق صاحب آن و افراد دیگری که قربانی اعمال بزهکارانه می‌شوند محسوب می‌شود، بلکه به لحاظ سلب اعتماد و اطمینان و اخلال در نظم و آسایش عمومی‌جامعه، اجتماع نیز از آن متضرر می‌شود. پس جامعه با اقدامات سرکوبگرانه و با وضع قوانین کیفری درصدد مبارزه بر آمده و در این خصوص پیش بینی‌های لازم تا حدودی در قوانین کشور صورت گرفته است و با وجود وضع قوانین کیفری باز هم شاهد ارتکاب چنین جرائمی‌هستیم.  اسناد هویتی در صورتی که جعل شوند می‌توانند علیه اموال یک تهدید جدی قلمداد شده به طوری که آثار این اسناد مجعول بعضاً به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم اموال منقول و غیر منقول را نشانه رفته و میتواند یک تهدید بزرگ علیه اموال صورت گیرد و از این اسناد و هویتی کلاهبرداری کلان را تحقق سازند. جرم کلاهبرداری از جرائم مرکب است. به طور کلی کلاهبرداری را این گونه می‌توان توصیف کرد که عبارتست از بردن مال دیگری با رضایت طرف مقابل همراه با متوسل شدن به وسایل متقلبانه . هر جرمی می‌توان توسط یک نفر به انجام برسد و هم می تواند توسط چند نفر به انجام برسد. کلاهبرداری نیز می توان توسط دو نفر یا بیشتر به انجام برسد که حکم مشارکت در کلاهبرداری و همچنین حکم معاونت در کلاهبرداری را دارد که در فصل های آینده به صورت مختصر توضیح داده شده است. کلاهبرداران برای انجام این جرم دارای یکسری ویژگی‌های خاص هستند که آنها را از بقیه متمایز می گرداند. آنها دارای ظاهری موجه و فریبنده هستند و خود را افرادی قانون دان و حقوق دادن معرفی می کنند و دارای هوش و ذکاوت بالائی هستند. این افراد برای انجام کلاهبرداری از شیوه و شگردهای مختلفی استفاده می‌کنند. آنها برای انجام جرم کلاهبرداری از آگهی در مطبوعات استفاده کرده و مردم را به سوی خود فرا می خوانند. همچنین از اعتقادهای و باورهای مردمی نیز سوء استفاده کرده و در انجام دعانویسی و مالی و همچنین استفاده از لباس روحانی و مداعی مردم را فریب می دهند و مردم را نیز با هویت و عنوان جعلی و بداندازی و همچنین فروش مال متعلق به غیر را فریب می دهند و سایر شگردها و روشهائی که روز به روز به تعداد آنها افزوده می شود. پلیس نیز برای جلوگیری از تحقق چنین جرمی اقدامات زیادی را انجام می دهد. پلیس با استفاده از رسانه های جمعی و روزنامه ها مردم را از این شیوه ها آگاه کرده و از تحقق جرم بعدی با همین شیوه جلوگیری می کند وهمچنین با تقویت پلیس تخصصی خود توانسته که در مدت زمانی محدود اقدام به دستگردی چنین افراد کند. (شهریاری ، مجید ، بررسی و تحلیل جرائم اسناد سجلی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی ، سال 1379 ، ص 67)

در این پژوهش در نظر داشته که به صورت میدانی پژوهش فوق به روش تحلیلی- توصیفی انجام داده و از صاحب نظران و اهل خبره افسران جنایی آگاهی و تشخیص هویت با استفاده از ابزار پرسش نامه و مطالعه اسنادی پرونده های مورد نظر در شهرستان شهرکرد این کار را انجام نماییم.

3-1 : اهمیت موضوع

با توجه به اینکه جرم جعل و وقوع آن، وقوع جرائم دیگر را به دنبال دارد ، بنابراین لازم به نظر می‌رسد که با آن مقابله نمود و در نتیجه، کشف جرم جعل هم ممکن است به کشف جرائم دیگر مرتبط با آن منجر شود. بر این اساس و با هدف پیشگیری از وقوع جرائم متاثر از جعل بایستی با وقوع جعل سند و استفاده از مجعول به شدت مقابله نمود.

اهمیت این امر در خصوص اسناد هویتی بیشتر به چشم می‌خورد، چرا که اسناد هویتی مجعول از ابزارهای کارآمد و موثر مجرمین حرفه ای در ارتکاب جرائم دیگر خصوصاً جرائم علیه اموال است . جرائمی‌که از بدو شکل گیری جوامع بشری و تحقق حق مالکیت خصوصی در اجتماعات انسانی وجود داشته و به انحاء و اشکال مختلف به وقوع پیوسته است. جرائم علیه اموال از جمله جرائم متداول مخل نظم و امنیت جامعه است و اگر از تک تک افراد هر جامعه‌ای حتی از جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی‌سوال شود، مسلماً از سرقت و راه زنی و کلاهبرداری و غارت اموال و غیره اسم خواهند برد(میر محمد صادقی، حسین، 1381، ص121).

با توجه به تعداد اسناد هویتی و آسیب پذیری هایی که این اسناد دارند و تنوع در استفاده از این اسناد در موقعیت های مختلف باعث شده که تبهکاران و مجرمین حرفه ای از اسناد هویتی در ارتکاب جرائم گوناگون استفاده ابزاری بکنند و به روشهای مختلف و گوناگونی دست به ارتکاب جرائم متفاوت با توسل به اسناد هویتی مجعول می‌زنندو نظر به افزایش بی رویه چین جرائمی‌موجب شده است که قانونگذار در جهت جلوگیری از ارتکاب چنین جرائمی‌پا فراتر از قانون مجازات اسلامی‌گذارده و در قوانین خاص و اسناد خاص مجازات های جداگانه ای برای جعل اسناد پیش بینی نماید . مثل قوانین مربوط به جعل